Szklarska Poręba - miejsca które warto zwiedzić

Szklarska Poręba to malownicze miasto położone w Karkonoszach, w województwie dolnośląskim, które uzyskało prawa miejskie w 1959 roku. Historycznie miejscowość była częścią kilku księstw, a po II wojnie światowej przeszła w polskie ręce, co miało znaczący wpływ na jej rozwój. Miasto słynie z tradycji hutnictwa szkła, które ma swoje korzenie w XIV wieku, z huty „Józefina” i później „Julia”, znanych na całym świecie z produkcji szkła artystycznego. Architektonicznie, Szklarska Poręba charakteryzuje się XIX i XX-wiecznymi budynkami, w tym pięknymi willami oraz zabytkowymi kościołami, jak neoromański kościół pw. Bożego Ciała. Kulturalnie miejsce to tętni życiem poprzez różnorodne wydarzenia, w tym Mistrzostwa Świata w Rzeźbie ze Śniegu i festiwale związane z regionalną twórczością artystyczną. Szklarska Poręba uchodzi także za „Miasto Ducha Gór”, z legendą Ducha Gór Rübezahl, co podkreśla bogactwo miejscowych tradycji. Z turystycznego punktu widzenia miasto dysponuje dobrze rozwiniętą bazą noclegową, ponad 200 km tras rowerowych oraz szlakami pieszymi, w tym Głównym Szlakiem Sudeckim. W okolicy znajdują się atrakcyjne miejsca, takie jak Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej oraz Muzeum Mineralogiczne. Szklarska Poręba jest też znana z Zakrętu Śmierci, niebezpiecznego miejsca na drodze, które było świadkiem wielu wypadków. W regionie uprawia się narciarstwo biegowe i zjazdowe, a także odbywają się imprezy sportowe, w tym Bieg Piastów, którego trasa uważa się za jedną z najlepszych w Europie. Miasto posiada także liczne wspólnoty wyznaniowe, w tym parafie rzymskokatolickie oraz zbór Świadków Jehowy. Ciekawostką jest, że Szklarska Poręba była miejscem osiedlenia się znanych artystów, w tym braci Hauptmanów, którzy przyczynili się do powstania artystycznej kolonii. Mimo zmian historycznych, Szklarska Poręba pozostaje atrakcyjnym miejscem zarówno dla turystów, jak i mieszkańców, zachowując przy tym swoje unikalne tradycje i kulturowe dziedzictwo.

Kopalnia kwarcu „Stanisław” to odkrywkowy zakład wydobywczy położony na Izerskich Garbach w Szklarskiej Porębie, w południowo-zachodniej Polsce, na wysokości 1050 m n.p.m. Jest to najwyżej usytuowany zakład tego typu w środkowej Europie. Jej historia sięga XIII wieku, kiedy to złoża kwarcu były już eksploatowane na tym terenie. Wydobycie rozwinęło się w XX wieku, zwłaszcza po 1902 roku, gdy przybyła kolej ułatwiająca transport surowców. Kopalnia w latach 50. XX wieku została zorganizowana w nową strukturę, a po transformacji systemowej w latach 90. zaczęła mieć trudności finansowe. Wydobycie kwarcu obejmowało różne odmiany surowca, w tym kwarc ceramiczny, półceramiczny oraz hutniczy, charakteryzujący się bardzo wysoką zawartością krzemionki. W obrębie złoża występują inne minerały, takie jak piryt, fluoryt, ametyst czy turmalin, a największe kryształy kwarcu mlecznego osiągają długość kilku dziesiątek centymetrów. Na uwagę zasługuje również obecność wollastonitu i zeolitów, co wskazuje na geologiczną różnorodność tego obszaru. Mimo iż obecnie wydobycie nie jest prowadzone, teren kopalni został częściowo uporządkowany, a pozostałości industrialne straciły na znaczeniu. Kopalnia „Stanisław” jest istotna nie tylko z perspektywy przemysłowej, ale także jako miejsce historyczne i geologiczne, będące popularnym celem dla miłośników minerałów oraz turystów, którzy mogą podziwiać unikalne okazy kryształów kwarcu.

Zwalisko, znane również jako Wieczorny Zamek (niem. Abendburg), to wzniesienie o wysokości 1047 m n.p.m. położone w Sudetach Zachodnich, w Górach Izerskich, między Izerskimi Garbami a Wysokim Kamieniem. Charakteryzuje się wąską grzędą z hornfelsowymi skałami oraz malowniczymi formacjami skalnymi na szczycie. Masyw ten składa się z odpornych na wietrzenie hornfelsów na wierzchołku oraz z karbońskich granitów i staropaleozoicznych skał metamorficznych na zboczach. Zwalisko ma bogatą historię, które sięga średniowiecza, kiedy to walońscy poszukiwacze kruszców odwiedzali te tereny, wierząc, że skrywają bogate złoża minerałów. W XVI i XVII wieku w okolicy znajdowały się szybiki kopalń złota, a miejsca te były wielokrotnie wspomniane w Księgach Walońskich. W XIX wieku wzniesienie stało się popularnym miejscem wśród turystów, którzy przybywali tam konno lub w lektykach, a przed II wojną światową stało się pomnikiem przyrody. W wyniku klęski ekologicznej w latach 80. XX wieku, na skutek zanieczyszczenia powietrza, na górnych stokach zniszczono las monokultury świerkowej, obecnie zastąpiony przez młode pokolenie drzew. Zwalisko to miejsce otoczone licznymi legendami o ukrytych skarbach i tajemniczych przejściach do podziemi. Wzniesienie jest obecnie popularne wśród turystów, a przez jego szczyt prowadzą trzy szlaki turystyczne, z których rozciągają się widoki na okoliczne tereny, choć z powodu zarastania lasem stają się one coraz bardziej ograniczone. Warto również zaznaczyć, że chmury i mgły często pokrywają szczyt, a pokrywa śnieżna utrzymuje się tam do późnej wiosny.

Szrenica, o wysokości 1362 m n.p.m., to imponujący szczyt w zachodniej części Karkonoszy, blisko granicy z Czechami, znany z malowniczych widoków na Kotlinę Jeleniogórską oraz Góry Izerskie. Nazwa „Szrenica” prawdopodobnie wywodzi się od zjawiska szreni, które zimą pokrywa skały i drzewa, a oficjalnie wprowadzono ją w 1949 roku. Masyw ten składa się głównie z granitu karkonoskiego, a jego wschodnie zbocza pokryte są charakterystycznymi granitowymi blokami oraz porostami. W rejonie Szrenicy panuje specyficzny mikroklimat alpejski, charakteryzujący się dużymi opadami, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych, oraz niskimi temperaturami – średnia roczna wynosi +1,9 °C. Stacja meteorologiczna funkcjonująca na tej wysokości od lat 50. XX wieku dostarcza cennych danych klimatycznych. Szrenica leży w obrębie Karkonoskiego Parku Narodowego, co podkreśla znaczenie tego obszaru dla ochrony przyrody. W regionie działa turystyka, wskutek licznych szlaków, w tym Głównego Szlaku Sudeckiego oraz połączeń z Czechami, a także stacji kolei krzesełkowej prowadzącej na szczyt. Na Szrenicy znajdują się schroniska, takie jak „Szrenica” i „Kamieńczyk”, a północne stoki stanowią popularne miejsce do uprawiania narciarstwa zjazdowego, z centrum SkiArena Szrenica, które oferuje sztucznie naśnieżane trasy. Ciekawostką jest, że tylko jedna trasa jest oświetlona, co umożliwia wieczorną jazdę. Szrenica to nie tylko piękne widoki i malownicze tereny, ale również ważny punkt w polskiej tradycji górskiej turystyki.

Schronisko PTTK „Pod Łabskim Szczytem”, znane wcześniej jako Alte Schlesische Baude, jest jednym z najstarszych obiektów w Karkonoszach. Jego początki sięgają czasów wojny 30-letniej (1618-1648), kiedy to powstało jako budynek pasterski, oferujący schronienie wędrowcom oraz chroniący Czeską Ścieżkę w czasie epidemii. Z biegiem lat, dzięki rosnącemu zainteresowaniu turystyką, budowla zmieniała się z prostych bud pasterskich w nowoczesne schronisko górskie. Najstarszy znany rysunek obiektu pochodzi z 1780 roku, a jego pierwotne nazwy odnoszą się do właściciela. W ciągu XIX wieku schronisko przeszło z rąk Hallmannów do rodziny Erlebachów, a w 1888 roku dobudowano do niego werandę, co podniosło jego standardy. Architektonicznie, budynek charakteryzował się konstrukcją zrębową i naczółkowym dachem krytym gontem, co było typowe dla sudeckiej architektury. W XX wieku schronisko przeszło szereg modernizacji, w tym uruchomienie telefonów i sieci wodociągowej. Po pożarze w 1915 roku odbudowano obiekt, który w kolejnych latach wprowadzał innowacje takie jak elektryczność. Po II wojnie światowej schronisko zostało przejęte przez PTTK i w 1966 roku mogło pomieścić 70 turystów. W 2009 i 2011 roku zajmowało wysokie miejsca w rankingach schronisk górskich, co świadczy o jego popularności i renomowanej ofercie. Obecnie schronisko znajduje się na wysokości 1168 m n.p.m. w pięknym terenie porośniętym bogatą roślinnością, w tym rzadkimi gatunkami roślin alpejskich. Oferuje 39 miejsc noclegowych i bufet z kominkiem, a w jego pobliżu znajduje się wyciąg narciarski. W pobliżu schroniska prowadzi wiele malowniczych szlaków turystycznych, co czyni go idealnym miejscem na wędrówki po Karkonoszach.

Schronisko na Szrenicy, położone na wysokości 1362 m n.p.m. w Karkonoszach, zostało zbudowane w latach 1921-1922 przez jeleniogórskich architektów, braci Albert, z drewna, podobnie jak inne obiekty w regionie. Początkowo nosiło nazwę Reifträgerbaude, a od 1945 roku przeszło pod różne zarządy, w tym po II wojnie światowej pełniło funkcję strażnicy WOP, a od 1951 roku należało do PTTK. Mimo pięknej lokalizacji, schronisko borykało się z trudnościami, takimi jak silne wiatry i długotrwałe opady, co znacząco wpłynęło na jego stan techniczny. W 1967 roku obiekt został zamknięty, a w 1972 roku pożar zniszczył 70% dachu. Remont rozpoczęty w 1973 roku trwał do 1991 roku, a w 1992 schronisko znalazło nowych prywatnych właścicieli. W sumie, schronisko oferuje 90 miejsc noclegowych w pokojach od 2 do 15 osobowych, sale jadalne i konferencyjne oraz bufet. Obiekt znajduje się przy popularnym szlaku turystycznym, z punktu widokowego przy schronisku rozciąga się panorama na Góry Izerskie oraz Kotlinę Jeleniogórską, co czyni je atrakcyjnym celem dla turystów. Dodatkowo, w pobliżu schroniska znajduje się górna stacja wyciągu krzesełkowego z Szklarskiej Poręby.

Schronisko „Kamieńczyk” to prywatny obiekt turystyczny usytuowany w malowniczych Karkonoszach, tuż obok wodospadu Kamieńczyka, w Szklarskiej Porębie. Historia tego miejsca sięga XIX wieku, kiedy to w latach 1848-1849 zbudowano drogę z Piechowic do huty „Józefina” i na Halę Szrenicką, co przyczyniło się do wzrostu liczby odwiedzających. Początkowo przy wodospadzie istniało niewielkie schronisko, znane jako Zackelfallbaude. W latach 20. XX wieku, pod kierownictwem Franza Adolpha, schronisko zostało znacznie rozbudowane – powstał tor bobslejowy oraz skocznia narciarska. Obiekt posiadał 20 pokoi i 35 łóżek, a jego warunki uznawane były za komfortowe. Po II wojnie światowej schronisko zmieniło właściciela, stając się „Przy Kamieńczyku”, a następnie funkcjonowała w nim strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza. W połowie lat 50. obiekt przekształcono w ośrodek wypoczynkowy Prokuratury Wojewódzkiej we Wrocławiu. Pożar w 1984 roku zrujnował budynek, a w 1985 roku został przejęty przez małżeństwo Sieleckich, którzy przywrócili mu turystyczne przeznaczenie. Po wzniesieniu nowego schroniska w 1995 roku, oraz dobudowie szałasu w 1999, miejsce to cieszy się dużym zainteresowaniem turystów. Schronisko jest łatwo dostępne z Szklarskiej Poręby, co czyni je popularnym punktem wypady w Karkonosze. Wyposażenie schroniska obejmuje 20 miejsc noclegowych w pokojach 2-osobowych oraz jadalnię z bufetem. W galerii dostępna jest stara pocztówka przedstawiająca schronisko z lat 20. XX wieku oraz zdjęcie współczesnego obiektu z zimy 2007 roku. Schronisko przyciąga zarówno miłośników gór, jak i turystów pragnących obcować z naturą, ciesząc się bliskością atrakcji, jakim jest Wodospad Kamieńczyka.

Muzeum Energetyki Jeleniogórskiej w Szklarskiej Porębie, mieszczące się w zabytkowym budynku starej siłowni wodnej z 1900 roku, jest atrakcyjnym miejscem dla turystów oraz miłośników historii i technologii. Obiekt ten został wzniesiony dla fabryki papy i tektury, założonej w 1872 roku przez Otto Opitza, a po II wojnie światowej został przekształcony w muzeum na inicjatywę inż. Ludwika Szczepaniaka, który długo pełnił rolę kustosza placówki. Muzeum otwarto 15 maja 1975 roku i do dnia dzisiejszego gromadzi około 600 eksponatów związanych z historią energetyki. Wśród nich znajdują się istotne urządzenia, takie jak liczniki energii elektrycznej, transformatory, agregat prądotwórczy z 1912 roku oraz umundurowanie pracowników sektora energii. Szczególną atrakcją jest możliwość obserwacji działającej elektrowni wodnej z 1922 roku, wyposażonej w turbiny Francisa, co czyni muzeum nie tylko miejscem edukacji, ale i pokazem funkcjonujących technologii. Muzeum znajduje się w dolinie Kamiennej, w pobliżu popularnych szlaków turystycznych i obiektów sportów zimowych, co dodatkowo zwiększa jego atrakcyjność turystyczną. Jest czynne w wybrane dni weekendowe w wakacje, a wstęp jest bezpłatny. Ciekawostką jest to, że starą siłownię wodną przekształcono w muzeum, zachowując jednocześnie jej funkcję energetyczną, co podkreśla zarówno jej wartość historyczną, jak i współczesną.

Schronisko Na Hali Szrenickiej, położone na wysokości 1195 m n.p.m. w Karkonoszach, w Karkonoskim Parku Narodowym, ma bogatą historię sięgającą 1786 roku, kiedy to powstała pierwsza buda pasterska, znana jako „Nowa Buda Śląska”. Z czasem przekształciła się w gospodę, a potem w schronisko turystyczne. W 1869 roku, wraz z budową nowej drogi, ruch turystyczny znacznie wzrósł. Obiekt był wielokrotnie modernizowany; w 1846 roku dodano drewniany dom letni dla turystów, a w 1895 roku całkowicie przebudowano budynek, wzorując się na schronisku Petrova bouda, co zaowocowało dużym budynkiem z 22 pokojami i jadalnią. W 1909 roku wzniesiono nowe skrzydło, a w 1939 roku dobudowano dodatkowe przestrzenie, co sprawiło, że schronisko miało standard luksusowego hotelu górskiego przed II wojną światową. Po wojnie, w 1949 roku, przeszedł remont i stał się ważnym punktem turystycznym w regionie Szklarskiej Poręby. W 1975 roku pożar zniszczył górne kondygnacje obiektu, a po remoncie w 1976 roku zmieniono jego kształt, nadając mu obecny wygląd. Schronisko, choć uznawane za jedno z najgorszych w Polsce w rankingu PTTK w 2011 roku, pełni ważną rolę w turystyce górskiej, a w jego wnętrzu znajduje się stacja Karkonoskiej Grupy GOPR. Do schroniska prowadzi wiele szlaków turystycznych, w tym fragment Głównego Szlaku Sudeckiego oraz Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej, co sprawia, że jest ono popularnym miejscem wśród turystów, szukających pięknych widoków i aktywnego wypoczynku w Karkonoszach.

Wodospad Kamieńczyka, najwyższy wodospad w polskich Sudetach, położony na trasie ze Szklarskiej Poręby na grzbiet główny Karkonoszy, spada trzema kaskadami z wysokości 27 m do Wąwozu Kamieńczyka. Jego historia sięga czasów, kiedy walończycy sztucznie wykuli w pobliskiej jaskini, zwanej Złotą Jamą, ametysty i pegmatyt. W XIX wieku, na fali zainteresowania turystyką górską, wodospad stał się popularną atrakcją. W 1890 roku Riesengebirgsverein udostępnił go do zwiedzania, a w celu zwiększenia bezpieczeństwa po nieszczęśliwych wypadkach, jego ściany zostały przykryte siatką ochronną. Obecnie Kamieńczyk znajduje się w strefie ochrony ścisłej Karkonoskiego Parku Narodowego i jest otoczony legendą o rusałce Łabudce, która zginęła, poszukując swego ukochanego. Całość wpisuje się w lokalną kulturę i mitologię, wzbogacając region o unikatowe historie. Zwiedzanie wodospadu jest płatne, a turyści mogą korzystać z stalowych podestów wiodących do jego stóp, gdzie każdy otrzymuje kask ochronny. W pobliżu znajdują się schronisko „Kamieńczyk” i „Szałas Sielanka”, a z tarasów obok można podziwiać imponujący widok na wodospad. Szlak Główny Sudecki prowadzi przez te malownicze tereny, łącząc naturę z infrastrukturą turystyczną, co czyni Kamieńczyka istotnym punktem w programie turystycznym regionu.

Muzeum Mineralogiczne w Szklarskiej Porębie to prywatna placówka założona w 1993 roku przez rodzinę Sokołowskich, która prowadzi również Muzeum Kamieni w Kamieniu Pomorskim. To jedno z dwóch muzeów mineralogicznych w Szklarskiej Porębie, obok Muzeum Ziemi „Juna”. Muzeum wyróżnia się unikalną architekturą, która harmonijnie wpasowuje się w otaczający krajobraz Karkonoszy i Gór Izerskich. Ekspozycja muzeum obejmuje różnorodne skamieniałości, w tym dinozaury oraz trylobity, a także szczególne znaleziska, jak skamieniałe pnie drzewa Dadoxylon i stromatolity, które tworzą fascynujący "Las Karboński". W kolekcji znajduje się również bogaty zbiór minerałów i skał, w tym kalcyty i stalaktyty z Wojcieszowa, rudy metali z Trepczy i Cavnik, a także meteoryt Gibeon. Muzeum działa przez cały rok, jest czynne codziennie, a wstęp jest płatny. To interesujące miejsce nie tylko dla miłośników mineralogii, ale także dla osób poszukujących unikalnych skarbów ziemi i historii naszej planety.