Kopalnia kwarcu „Stanisław”

Kopalnia kwarcu „Stanisław” to odkrywkowy zakład wydobywczy położony na Izerskich Garbach w Szklarskiej Porębie, w południowo-zachodniej Polsce, na wysokości 1050 m n.p.m. Jest to najwyżej usytuowany zakład tego typu w środkowej Europie. Jej historia sięga XIII wieku, kiedy to złoża kwarcu były już eksploatowane na tym terenie. Wydobycie rozwinęło się w XX wieku, zwłaszcza po 1902 roku, gdy przybyła kolej ułatwiająca transport surowców. Kopalnia w latach 50. XX wieku została zorganizowana w nową strukturę, a po transformacji systemowej w latach 90. zaczęła mieć trudności finansowe. Wydobycie kwarcu obejmowało różne odmiany surowca, w tym kwarc ceramiczny, półceramiczny oraz hutniczy, charakteryzujący się bardzo wysoką zawartością krzemionki. W obrębie złoża występują inne minerały, takie jak piryt, fluoryt, ametyst czy turmalin, a największe kryształy kwarcu mlecznego osiągają długość kilku dziesiątek centymetrów. Na uwagę zasługuje również obecność wollastonitu i zeolitów, co wskazuje na geologiczną różnorodność tego obszaru. Mimo iż obecnie wydobycie nie jest prowadzone, teren kopalni został częściowo uporządkowany, a pozostałości industrialne straciły na znaczeniu. Kopalnia „Stanisław” jest istotna nie tylko z perspektywy przemysłowej, ale także jako miejsce historyczne i geologiczne, będące popularnym celem dla miłośników minerałów oraz turystów, którzy mogą podziwiać unikalne okazy kryształów kwarcu.