Kielce - miejsca które warto zwiedzić

Kielce, miasto na prawach powiatu w centralnej Polsce, stanowiące stolicę województwa świętokrzyskiego, znajduje się w malowniczym terenie Gór Świętokrzyskich. Z historycznego punktu widzenia, Kielce posiadają bogatą przeszłość, sięgającą średniowiecza, kiedy to uzyskały lokację miejską przed 1259 rokiem, a ich rozwój związał się z biskupstwem krakowskim. Miasto charakteryzuje się zróżnicowanym poziomem terenu, a Przebiegająca przez nie rzeka Silnica dodaje mu uroku. Wśród architektonicznych skarbów wyróżnia się Pałac Biskupów Krakowskich, znany z pięknych wnętrz i eksponatów, oraz Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP, z cechami wczesnobarokowymi. Kielce są także domem dla licznych kościołów, takich jak św. Wojciecha i Trójcy Świętej, oraz budowli o znaczeniu historycznym, w tym zabytkowych dworków i synagogi. Kultura Kielecka jest kwitnąca – miasto oferuje liczne festiwale muzyczne, takie jak Anima Mundi i Memorial to Miles, a także różnorodne wydarzenia teatralne. Dodatkowo, Muzeum Narodowe i Muzeum Wsi Kieleckiej prezentują bogate dziedzictwo regionalne. W Kielcach można znaleźć pomniki upamiętniające ważne wydarzenia, w tym zagładę Żydów podczas II wojny światowej oraz inne istotne momenty historyczne. Kielce, będące obok centrum kulturalnym regionu, posiadają również dynamiczny rozwój gospodarczy z szerokim sektorem przemysłowym, w tym znanymi markami. Warto też wspomnieć, że miasto jest punktem początkowym wielu szlaków turystycznych, oferując mieszkańcom i turystom dostęp do malowniczych krajobrazów. Ciekawostką jest etymologia nazwy Kielce, która może pochodzić od staropolskiego "kielce", oznaczającego "kiełki roślinne", nawiązując do bagnistego terenu otaczającego miasto. Współczesne Kielce, z bogatą ofertą kulturalną i historyczną, są doskonałym miejscem na odkrywanie polskiej tradycji.

Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach to etnograficzna instytucja kultury, której celem jest gromadzenie i ochrona zabytków kultury ludowej województwa świętokrzyskiego. Utworzone w 1976 roku, muzeum składa się z kilku oddziałów, w tym Parku Etnograficznego w Tokarni, który jest głównym obiektem muzeum. To malownicze miejsce, usytuowane na terenie o powierzchni 65 hektarów, zachowuje architekturę wiejską i małomiasteczkową regionu, prezentując zabytkowe budowle w naturalnym otoczeniu. W parku znajduje się wiele obiektów, m.in. barokowy kościół z Rogowa oraz dwór z Suchedniowa, które ilustracyjnie pokazują różnorodność architektoniczną Kielecczyzny. Ekspozycja uwzględnia również małą architekturę, jak przydrożne krzyże czy kapliczki, a także pełne wyposażenie wnętrz typowych dla XIX i XX wieku. Interesującym aspektem są warsztaty rzemieślnicze, w tym stolarza i kowala, a także różnorodne typy wiatraków oraz młynów wodnych. Muzeum organizuje także wystawy tematyczne oraz plenerowe imprezy folklorystyczne, jak „Święto Chleba” czy „Wytopki Ołowiu”, które podkreślają lokalne tradycje i kulturę. Wartością edukacyjną skansenu wzbogacają ekspozycje dotyczące rzadko pokazywanych rytuałów związanych z pochówkiem. Dzięki pozyskanym funduszom, muzeum stale się rozwija, przybywają nowe obiekty, a jego infrastruktura jest wzbogacona o obiekty dydaktyczno-konferencyjne. Z punktu widzenia historycznego, Muzeum Wsi Kieleckiej ma znaczenie jako instytucja dokumentująca życie społeczności wiejskich i małomiasteczkowych regionu, a jego skansen stanowi unikalne świadectwo przeszłości, które przyciąga turystów i miłośników kultury ludowej z całej Polski.

Muzeum Narodowe w Kielcach (MNKi) to instytucja z ponad 100-letnią tradycją, mieszcząca się w XVII-wiecznym pałacu, który był niegdyś rezydencją biskupów krakowskich. Muzeum posiada bogate zbiory w dziedzinach malarstwa, rzemiosła artystycznego, sztuki ludowej, archeologii i przyrody. Wśród stałych ekspozycji znajdują się: zabytkowe wnętrza XVII-XVIII wieku, Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego, Galeria Malarstwa Polskiego oraz Gabinet Numizmatyczny. Muzeum organizuje liczne wystawy czasowe, koncerty i warsztaty, a w 2009 roku uzyskało Certyfikat ISO 9001:2008 oraz przystosowało pałac dla osób niepełnosprawnych. Historia muzeum sięga 1908 roku, kiedy to powołano je do życia przez Kielecki oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, a pierwszym dyrektorem był Szymon Tadeusz Włoszek. Pierwszym eksponatem był okaz skamieniałego drzewa, a już w 1910 roku muzuem dysponowało 1986 skatalogowanymi obiektami. W 1945 roku, po wojnie, muzeum zostało odtworzone, co zaowocowało nowymi ekspozycjami oraz wzbogaceniem zbiorów. W 1975 roku otrzymało status Muzeum Narodowego, stając się jednym z siedmiu muzeów tego typu w Polsce. W Muzeum Narodowym w Kielcach znajduje się wiele cennych dzieł, m.in. obrazów takich artystów jak Jacek Malczewski, Olga Boznańska czy Stanisław Wyspiański. Muzeum prowadzi też działalność edukacyjną, organizując warsztaty i imprezy rodzinne. Warto wspomnieć, że muzeum ma również oddziały, takie jak Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku oraz Muzeum Archeologiczne w Wiślicy. Ciekawostką jest, że w 1938 roku powstało Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego. W miarę upływu lat, Muzeum Narodowe w Kielcach wciąż ewoluuje, a jego zbiory oraz programy edukacyjne przyciągają coraz większą liczbę odwiedzających.

Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego, mieszczące się w budynku byłej szkoły, do której uczęszczał pisarz w latach 1874-1886, ma bogatą historię sięgającą 1724 roku. Szkołę, znajdującą się przy Krakowskim Przedmieściu obok kościoła św. Trójcy, założył bp Konstanty Felicjan Szaniawski, a pierwsze zajęcia rozpoczęły się we wrześniu 1727 roku. Placówka, prowadzona przez księży Instytutu „Communis Vitae”, stała się miejscem ważnym nie tylko dla edukacji, ale również dla wydarzeń społeczno-politycznych, jak protest uczniów przeciwko rusyfikacji w 1905 roku. W 1962 roku szkoła przeniosła się do nowego gmachu, a w opuszczonej budowli, na mocy inicjatywy Aleksandry Zasuszanki Dobrowolskiej, otwarto muzeum w 1965 roku. Muzeum gromadzi zbiory związane z życiem i twórczością Żeromskiego, w tym rękopisy, listy i fotografie, a także cenne eksponaty takie jak płyta gramofonowa z nagranym głosem pisarza. Ponadto, muzeum organizuje wystawy, lekcje oraz warsztaty dla młodzieży szkolnej i jest siedzibą Towarzystwa im. Stefana Żeromskiego, które przyznaje Stypendia im. Andrzeja Radka. Muzeum stało się nie tylko miejscem pielęgnowania pamięci o wybitnym pisarzu, ale również ważnym punktem na kulturalnej mapie Kielc, łączącym tradycję z edukacją.

Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kielcach to wyjątkowy zabytek architektury barokowej z elementami stylu romańskiego, usytuowany na Wzgórzu Zamkowym. Stanowi centralny punkt Kielc, a jej sylwetka razem z dzwonnicą i wieżami Pałacu Biskupów Krakowskich dominuje nad miastem. Budowla, która w obecnej formie powstała w wyniku wielowiekowych przekształceń, zachowuje wiele cennych zabytków ruchomych, takich jak ołtarze, kielichy czy cudowne obrazy. W katedrze znajdują się organy z 1912 r. wykonane przez firmę Riegera oraz ich późniejsza przebudowa z lat 1969-1970, dzięki czemu instrument dysponuje bogatą dyspozycją. Historia katedry sięga 1171 r., kiedy to bp Gedeon ufundował pierwszą romańską świątynię. Kolejne wieki przyniosły liczne zniszczenia, w tym pożary oraz ataki Tatarów, lecz każde z nich kończyło się odbudową i rozwojem budowli. Katedra była wielokrotnie przebudowywana, a znaczącym momentem była jej konsekracja w 1728 r. Podczas okresu baroku architektura zyskała nowe otwarcie, a w XVIII wieku wnętrze wzbogacono o liczne realizacje rzeźbiarskie i malarskie. W XIX wieku kościół zyskał status katedry a także przeszedł wiele modernizacji, szczególnie po II wojnie światowej. W 1971 r. odbyły się obchody 800-lecia świątyni, połączone z nadaniem jej tytułu bazyliki mniejszej. Katedra jest również sanktuarium maryjnym, co przyciąga pielgrzymów. Ciekawostką jest, że koronacja obrazu Matki Boskiej Łaskawej miała miejsce w 1991 r. z rąk papieża Jana Pawła II, co podkreśla jej znaczenie w życiu religijnym regionu. Katedralny skarbiec, w którym przechowywane są cenne artefakty, pozostaje dostępny dla zwiedzających po wcześniejszym umówieniu wizyty. Bazylika stanowi nie tylko punkt kultu religijnego, ale także ważny element dziedzictwa kulturowego i historycznego Kielc, będąc świadkiem wielu ważnych wydarzeń na przestrzeni stuleci.

Pałac Tomasza Zielińskiego to zabytkowy obiekt usytuowany w centrum Kielc, obok Pałacu Biskupów Krakowskich, przy ulicy Zamkowej. Wnętrze pałacyku składa się z licznych pomieszczeń, takich jak Sala Koncertowa, Sala Klubowa, Sala Portretowa, kawiarnia oraz biblioteka. Oprócz tego, można znaleźć tutaj dwie baszty, oranżerię oraz zadbany ogród, w którym znajduje się studnia z daszkiem i słup pamiątkowy. W sezonie letnim działa tu kawiarenka pod parasolami, a całość jest otoczona murem z otworami strzelniczymi, na którym usytuowana jest mała baszta zwana „Plotkarką”. Historia pałacu sięga lat 1847–1858, kiedy to Tomasz Zieliński dzierżawił obiekt i przekształcił go w kompleks pałacowo-ogrodowy, urządzając w nim muzeum oraz ośrodek mecenatu dla artystów. W tym czasie gościł wielu znanych malarzy, takich jak Józef Szermentowski, January Suchodolski, Wojciech Gerson i Franciszek Kostrzewski. Od 1985 roku pałacyk jest siedzibą Domu Środowisk Twórczych, który organizuje wystawy, koncerty oraz spotkania z przedstawicielami sztuki, nauki i polityki. Całość zespołu pałacowego, wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych, obejmuje oprócz samego pałacu również oficynę z lat 1848–1856, oranżerię z lat 1851–1856 oraz ogrodzenie z bramą i basztą „Plotkarką” z lat 1850–1856, a także ogród z XVIII wieku, który został przebudowany w 1854 roku. Wokół pałacyku prowadzi czerwony szlak miejski, wiodący do licznych zabytków i atrakcji turystycznych Kielc. Pałac Tomasza Zielińskiego stanowi ważny punkt na mapie kulturalnej miasta, łącząc bogatą historię z architekturą oraz działaniami na rzecz sztuki.

Kościół Przemienienia Pańskiego w Kielcach-Białogonie to rzymskokatolicka świątynia parafialna, usytuowana w dzielnicy Białogon, w obrębie dekanatu Kielce-Zachód. Został zbudowany w latach 1917-1918 z drewna według projektu architekta Mateusza Galasa, który zrealizował go dzięki inicjatywie i funduszom parafian, przy wsparciu fabryki maszyn. Kościół jest utrzymany w stylu zakopiańskim, z gontowymi dachami, co nadaje mu charakterystyczny regionalny wygląd. Struktura świątyni jest stosunkowo niewielka i składa się z jednej nawy, trójbocznie zamkniętego prezbiterium oraz kruchty, którą ozdabia tablica żeliwna z pamiątkowym medalem upamiętniającym uruchomienie Huty Aleksandra. Po obu stronach nawy znajdują się kaplica oraz zakrystia, zaś całość zamyka wieża. W 1981 roku kościół przeszedł gruntowny remont, podczas którego wymieniono drewnianą podłogę na posadzkę z "odpadów marmurowych" i usunięto starą ambonę. W 1993 roku kościół, wraz z drewnianą dzwonnicą i ogrodzeniem, został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych. W 2016 roku rozpoczęto prace konserwatorskie, które obejmowały m.in. wymianę ogrodzenia. Kościół Przemienienia Pańskiego nie tylko stanowi cenny zabytek architektury, ale także odgrywa ważną rolę w życiu kulturalnym i religijnym mieszkańców Białogonu.

Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach, założone w 1979 roku jako Muzeum Zabawkarstwa, ma bogatą historię związaną z rozwojem przemysłu zabawkarskiego w Polsce. Powstało w latach 70. XX wieku w kontekście działalności Krajowego Związku Spółdzielni Zabawkarskich, który zrzeszał producentów zabawek. Początkowo muzeum miało charakter badawczy, wspierając projektantów i producentów zabawek, a swoje pierwsze eksponaty prezentowało w jednym pomieszczeniu Muzeum Narodowego. W 1982 roku muzeum przeniosło się do zabytkowego spichlerza przy ulicy Zamkowej, jednak warunki lokalowe nie spełniały wymogów muzealnych, co skutkowało zamknięciem ekspozycji w 1985 roku. Od tego momentu muzeum organizowało wystawy w różnych instytucjach w Polsce, aż do otwarcia stałej ekspozycji w 1988 roku w kamienicy przy ulicy Kościuszki. W 2004 roku prezydent Kielc przekazał muzeum XIX-wieczny budynek dawnych hal targowych przy placu Wolności, co umożliwiło przeprowadzenie generalnego remontu, zakończonego w 2005 roku. W 2006 roku muzeum zmieniło nazwę na Muzeum Zabawek i Zabawy, inaugurując nowe miejsce pierwszym pokazu świętokrzyskiej Czarownicy na wieży zegarowej. Muzeum posiada bogatą kolekcję zarówno historycznych, jak i współczesnych zabawek, co czyni je ważnym punktem na kulturalnej mapie Kielc. Aspekty architektoniczne budynku, w którym się mieści, łączą nowoczesność z historycznym charakterem XIX-wiecznej architektury, podkreślając kulturową wartość tego miejsca. Muzeum nie tylko gromadzi i eksponuje zabawki, ale także organizuje różnorodne wydarzenia i warsztaty, wpływając znacząco na rozwój kultury i edukacji w regionie. Ciekawostką jest to, że muzeum wystawia unikalne eksponaty oraz inicjuje różne interaktywne wydarzenia, co czyni je miejscem atrakcyjnym dla dzieci i dorosłych, a także przyczynia się do popularyzacji dziedzictwa zabawek w Polsce.

Krzyż na Bruszni to imponująca budowla o wysokości 30 metrów, usytuowana na wzniesieniu w Kielcach, upamiętniająca kluczowe wydarzenie z nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku, kiedy to powstańcy styczniowi planowali atak na rosyjskich żołnierzy. Powstał w czerwcu 2017 roku jako szósty z kolei krzyż w tym miejscu, po wcześniejszych, które nie przetrwały próby czasu z powodu zniszczeń naturalnych, takich jak burze czy degradacja materiałów. Pierwszy krzyż był prowizoryczny, a kolejne cztery były wykonane z drewna. W 1916 roku dla uczczenia 53. rocznicy powstania styczniowego usypano kamienny kopiec i postawiono brzozowy krzyż, który został później zastąpiony przez większy drewniany krzyż poświęcony przez ks. Jana Mauersberga. Przewracany przez wichurę lub rozbierany, krzyż był nie tylko pomnikiem, ale także miejscem harcerskich ceremonii, w tym pierwszego konspiracyjne spotkania Szarych Szeregów w 1940 roku. W 1988 roku harcerze postawili jodłowy krzyż o wysokości 19,67 m, a w 2003 roku na inicjatywę Związku Piłsudczyków wmurowano tablicę pamiątkową ku czci bohaterów powstania. Krzyż w 2007 roku został przewrócony przez wichurę, lecz roku później, z okazji 90. rocznicy powstania pierwszego krzyża, postawiono nowy, 24-metrowy krzyż oraz odtworzono koronę cierniową, będącą elementem wcześniejszego krzyża z 1917 roku. Krzyż na Bruszni jest więc nie tylko symbolem historycznym, ale także świadectwem ciągłej pamięci o heroicznych wysiłkach powstańców oraz ważnych wydarzeniach lokalnej historii.

Świętokrzyski Szlak Archeo-Geologiczny to turystyczny szlak zlokalizowany w województwie świętokrzyskim, zarządzany przez Regionalną Organizację Turystyczną. Otwarto go 16 sierpnia 2011 roku w pobliżu Jaskini Piekło, a jego całkowita długość obejmuje główny bieg, który zaczyna się w Bałtowie i kończy w Miedziance, oraz pięć dodatkowych obiektów. Całość tworzy 27 punktów, prezentujących najważniejsze walory geologiczne, paleontologiczne i archeologiczne regionu. W szlaku znajdują się unikalne obiekty geologiczne, takie jak skamieniałości oraz formacje skalne, które mają znaczenie naukowe i edukacyjne. Kulturalnie, szlak promuje lokalne dziedzictwo, podkreślając związek człowieka z naturą na przestrzeni wieków. Historycznie, przyciąga uwagę do bogatej przeszłości ziemi świętokrzyskiej, która jest świadkiem wielu wydarzeń z historii Polski. Ciekawostką jest fakt, że na trasie znajdują się nie tylko znane atrakcje, ale także mniej popularne miejsca, które skrywają fascynujące historie, co czyni tę trasę inspirującym doświadczeniem dla miłośników przyrody, historii i architektury. Szlak zachęca do głębszego poznania regionalnych wartości, a także do aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu.