Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Juszkowym Grodzie

Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Juszkowym Grodzie to prawosławna świątynia parafialna, znajdująca się w dekanacie Gródek diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Została wzniesiona w 1912 roku, trzy lata po utworzeniu parafii, wydzielonej z większej wspólnoty w Jałówce. W tym samym czasie zbudowano plebanię oraz budynek gospodarczy, a wnętrze cerkwi ozdobiono rzeźbionym ikonostasem. Niestety, zaledwie po trzech latach użytkowania, świątynia została opuszczona na skutek bieżeństwa jej wiernych. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, nowe władze przez długi czas nie umożliwiały powrotu do zdewastowanej cerkwi, ale w 1930 roku pozwolono na jej renowację, której dokonali parafianie z dobrowolnych składek. Cerkiew jest czynna do dziś, przechodząc kilka remontów, z najważniejszym w 1992 roku, kiedy wymieniono dach i kopuły. W 2003 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków jako A-56. Cechą architektoniczną cerkwi jest konstrukcja na planie krzyża, z drewnianym zrębem posadowionym na kamiennej podmurówce. Wejście do świątyni prowadzi przez ganek z frontonem, wspartym na dwóch słupach. Na frontowej części znajduje się przedsionek z dzwonnicą o dwóch kondygnacjach: dolnej, kwadratowej i górnej, ośmiobocznej, zakończonej ostrosłupowym hełmem z kopułką. Nawa główna, zamykająca transept prostokątnie z obydwu stron, współczesna jest nieco mniejsza od prezbiterium, które ma dwie boczne zakrystie. Cerkwi towarzyszy dach namiotowy na centralnej części, zwieńczony latarnią z cebulastą kopułą, oraz wielospadowy dach nad prezbiterium, ozdobiony wieżyczką z cebulastą kopułą. Cerkiew w Juszkowym Grodzie jest ważnym punktem na mapie prawosławnej kultury w Polsce i stanowi świadectwo historii lokalnej społeczności, ściśle związanej z wydarzeniami z początku XX wieku, represjami i renowacjami. To miejsce nie tylko kultu religijnego, ale także zjawisko kulturowe, ukazujące architektoniczne tradycje drewnianych cerkwi w regionie. Ciekawostką jest, że cerkiew zdołała przetrwać wiele trudnych lat, a jej renowacje i aktywne uczestnictwo wiernych dowodzą wyjątkowego przywiązania lokalnej społeczności do tej świątyni.