Diabelski Kamień

Diabelski Kamień to skała znajdująca się na Czole Turbacza w Gorcach, w wsi Poręba Wielka, województwo małopolskie. Niezwykle trudna do odnalezienia, w przeciwieństwie do innych większych skał, nie jest oznaczana na mapach turystycznych, a jej otoczenie obfituje w legendy o ukrytych skarbach. W 2001 roku na skale umieszczono tablicę upamiętniającą ratowników Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, z wizerunkiem Matki Bożej Ludźmierskiej oraz informacją o zasłużonych ratownikach. Diabelski Kamień został po raz pierwszy opisany przez Władysława Orkana w powieści „W roztokach”, gdzie jego bohater sugerował, że pod skałą ukryty jest skarb, jednak strzeżony przez diabła. Tej tajemnicy nie udało się rozwikłać przez wieki, chociaż wiele osób próbowało odczytać inskrypcje na skale. Kazimierz Sosnowski w swoich pracach z początku XX wieku wskazał, że wyryte napisy mogły być dziełem konfederatów barskich, ale nie było pewności co do ich znaczenia. Witold Mileski oraz Tomasz Nowalnicki również starali się zinterpretować napisy, sugerując różne nazwiska i daty, jednak żaden z tekstów nie okazał się jednoznaczny. W kontekście historycznym, niektóre dokumenty wskazują na postać Franciszka Kołdrasa, urzędnika dworskiego z XIX wieku, co może łączyć tę legendę z lokalną historią. Kultura regionu obfituje w opowieści o zbójnikach, którzy chowali skarby, a niektóre tradycje mówią o tym, że skarby można było unikać jedynie w Niedzielę Palmową, kiedy skała rzekomo się „otwierała”. Legendy związane z Diabelskim Kamieniem, takie jak ta o kobiecie z Koniny, pokazują złożoność lokalnych wierzeń o skarbach i duchach, które podobno strzegą ukrytych bogactw. Z kolei Stanisław Pagaczewski w swojej opowieści „O Ziemnych Duchach z Turbacza” przekształca wizerunek kamienia w pozytywne miejsce, w którym zło może być pokonane. Tak więc, Diabelski Kamień to nie tylko istotny element krajobrazu Gorców, ale także ważny element lokalnych legend, kultury i historii.