Konkatedra Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Żywcu

Konkatedra Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Żywcu, zbudowana w XV wieku, jest znakomitym przykładem architektury gotyckiej, wzbogaconym o elementy barokowe. Jej historia sięga roku 1428, kiedy to w pobliskiej Rudzie zbudowano Kościół św. Krzyża. Wkrótce mieszkańcy Żywca postanowili wzniesić własną świątynię, co zaowocowało gotyckim kościołem parafialnym, wspomnianym przez Jana Długosza. W XVI wieku, dzięki rodzinie Komorowskich, kościół przeszedł znaczną rozbudowę; w latach 1515-1542 powstało przedłużone prezbiterium i nawa, a w latach 1582-1583 zbudowano wysoką czworokątną wieżę pod kierunkiem włoskiego architekta Jana Ricci. Dodatkowe kaplice, w tym kaplica Komorowskich i ogrójca, oraz dzwonnica były również wynikiem działań lokalnej arystokracji. W 1711-1712 roku kościół przeszedł gruntowną odbudowę po pożarze, co nadało mu barokowy charakter, a XIX wiek przyniósł kolejne renowacje po uszkodzeniach. Wnętrze konkatedry jest bogato zdobione, z późnogotyckim tryptykiem Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny, barokowym ołtarzem oraz wspaniałymi organami. Ciekawostką jest, że w 1929 roku wzniesiono kaplicę grobową rodziny Habsburgów, a w 1992 roku kościół został podniesiony do rangi konkatedry diecezji bielsko-żywieckiej przez papieża Jana Pawła II. Konkatedra nie tylko pełni funkcje religijne, ale także stanowi ważny punkt w lokalnej kulturze i historii Żywca, będąc świadkiem wielu przemian na przestrzeni wieków.