Szczecin - miejsca które warto zwiedzić

Szczecin, miasto na prawach powiatu w północno-zachodniej Polsce, jest stolicą województwa zachodniopomorskiego i jednym z kluczowych ośrodków regionalnych. Jego architektura łączy styl historyzmu z elementami baroku, co najlepiej widać na Wałach Chrobrego. Znajdują się tam monumentalne budynki, takie jak gmach Muzeum Narodowego, Teatru Współczesnego czy Zamku Książąt Pomorskich, które stanowią symbol bogatej historii miasta. Szczecin ma również unikalny układ urbanistyczny, przypominający paryski, z wielkimi rondami i szerokimi alejami, otoczonymi kamienicami. Kultura Szczecina jest niezwykle zróżnicowana; miasto jest domem dla wielu instytucji kulturalnych, w tym Muzeum Narodowego, Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza oraz licznych teatrów. W Szczecinie organizowane są różnorodne festiwale, jak Dni Morza, Festiwal Artystów Ulicy oraz Międzynarodowy Festiwal Sztucznych Ogni. Miasto ma bogatą historię, sięgającą czasów średniowiecznych, kiedy to rozwijało się jako ważny ośrodek handlowy. W IX wieku Szczecin został włączony do Polski przez Mieszka I, a jego losy były potem związane z różnymi potęgami europejskimi, w tym Szwecją i Prusami. Po II wojnie światowej miasto stało się częścią Polski, co wprowadziło szereg zmian społecznych i kulturowych. Szczecin jest znany z wysokiej liczby dni pochmurnych oraz wilgotnego klimatu, co potęguje jego urok, zwłaszcza w kontekście otaczającej go przyrody. Warto także wspomnieć o słynnych potrawach, takich jak paprykarz szczeciński czy paszteciki szczecińskie, które stanowią lokalne specjały. Miasto wyróżnia się także rozwiniętą infrastrukturą, transportem wodnym (port morski i żegluga po Odrze) oraz dynamicznym rozwojem gospodarczym. Na uwagę zasługuje również obecność licznych uczelni wyższych, co czyni Szczecin ważnym centrum edukacyjnym w regionie. W skrócie, Szczecin to miasto będące idealnym miejscem do poznawania historii, kultury i architektury, które z pewnością przyciąga turystów ze względu na swoje bogactwo zabytków i unikalny charakter.

Centrum Dialogu „Przełomy” to pawilon wystawowy Muzeum Narodowego w Szczecinie, którego celem jest edukacja i prezentacja najnowszych dziejów Szczecina oraz Pomorza Zachodniego. Zaprojektowane przez KWK Promes Roberta Koniecznego, Centrum znajduje się pod ziemią, integrując się z Placem Solidarności, w którym zlokalizowany jest Pomnik Ofiar Grudnia 1970. Otwarte dla publiczności 25 stycznia 2016 r., jego ekspozycja skupia się na kluczowych momentach historycznych regionu, w tym buncie społecznym w latach 1970, 1981 i 1989, które przyczyniły się do odzyskania suwerenności przez Polskę. Geneza Centrum jest osadzona w kontekście historycznym Pomorza Zachodniego, gdzie po II wojnie światowej nastąpiła wymiana ludności z Niemców na Polaków. W okresie PRL brak było możliwości publikowania obiektywnych badań dotyczących historii regionu, co skutkowało marginalizacją Szczecina w szerszym kontekście polityki historycznej. Pierwsze wystawy związane z tym tematem odbyły się w Muzeum Narodowym, a pomysł powołania „muzeum przełomów” wysunęła dziennikarka Agnieszka Kuchcińska-Kurcz. Dzięki współpracy samorządu wojewódzkiego i miejskiego udało się zrealizować inwestycję, która została sfinansowana w dużej części z funduszy europejskich. Architektoniczny projekt budynku, którego większość powierzchni znajduje się pod ziemią, ma na celu uwydatnienie historii miejsca oraz jego znaczenia w kontekście protestów. Ekspozycja stała jest podzielona na kilka sekcji, które obejmują m.in. genezę społeczności pomorskiej, wydarzenia grudnia 1970 czy sierpnia 1980. Wystawy czasowe uzupełniają stałą ekspozycję o aktualne tematy. Centrum podejmuje działania edukacyjne, organizując wykłady, debaty, oraz wydarzenia upamiętniające znaczące momenty w historii regionu. Godne uwagi są różnorodne działania warsztatowe i historyczne rekonstrukcje, które aktywnie angażują społeczność lokalną, przypominając o istotnych wydarzeniach i postaciach, które wpłynęły na bieg historii Polski w kontekście nowoczesnym.

Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie to renesansowa budowla usytuowana na Wzgórzu Zamkowym, będąca historyczną siedzibą rodu Gryfitów, władców księstwa pomorskiego. Jego historia sięga czasów przed 1124 rokiem, kiedy to na wzgórzu istniał gród słowiański. W 1235 roku, po przeniesieniu stolicy księstwa do Szczecina, rozpoczęto rozbudowę dworu; zamek, wzniesiony w 1346 roku przez Barnima III, zyskał charakter kamiennego domu, a potem w otoczeniu powstały kaplica i wieża więzienna. W XV wieku zamek przeszedł szereg rozbudów, w tym w stylu późnogotyckim. Po pożarze w 1530 roku zrealizowano przebudowę w stylu renesansowym, co zaowocowało nowym dwuspadowym dachem i wieżą zegarową. Późniejsze prace w latach 1573-1582, prowadzone przez księcia Jana Fryderyka, całkowicie zmieniły oblicze zamku, usuwając również kościół św. Ottona. Po wymarciu Gryfitów zamek stał się siedzibą namiestnika szwedzkiego oraz garnizonu pruskiego, co wiązało się z wieloma przebudowami, przekształceniami i usuwaniem oryginalnych dekoracji. Po II wojnie światowej zamek uległ poważnemu zniszczeniu, jednak od 1946 roku rozpoczęto prace zabezpieczające, które przerodziły się w odbudowę w latach 1958-1980, przywracając mu renesansowy wygląd. Dziś Zamek Książąt Pomorskich pełni funkcje kulturalne, będąc miejscem instytucji takich jak centrum kulturalne "Zamek Książąt Pomorskich", Opera na Zamku, a także odbywają się tam koncerty, wystawy i wydarzenia artystyczne. W 2016 roku Narodowy Bank Polski wyemitował monetę z wizerunkiem zamku. Warto też wspomnieć o katastrofie, kiedy to w 2017 roku zawalił się strop północnego skrzydła, co na szczęście nie spowodowało ofiar, ponieważ skrzydło było zamknięte. Zamek to nie tylko zabytek architektury, ale także ważne miejsce dla kultury i historii regionu, z licznymi wydarzeniami artystycznymi oraz bogatym programem kulturalnym.

Muzeum Narodowe w Szczecinie, utworzone 1 sierpnia 1945 roku, jest wielodziałową instytucją kultury gromadzącą zbiory o szerokim zakresie, obejmujące archeologię, sztukę dawna i współczesną, numizmatykę oraz etnografię. Jako Muzeum Miejskie rozpoczęło działalność dzięki inicjatywie Lecha Krzekotowskiego, a później zyskało status okręgowy oraz narodowy, opiekując się ponad 150 tysiącami obiektów. Wśród zbiorów znajdują się arcydzieła sztuki średniowiecznej oraz największa w Polsce kolekcja sztuki afrykańskiej. Muzeum dysponuje sześcioma siedzibami w Szczecinie, w tym Gmachem Głównym przy Wałach Chrobrego, gdzie znajdują się eksponaty takie jak obrazy Cranacha Młodszego czy poliptyk świętojański. W Muzeum Tradycji Regionalnych można zobaczyć kolekcje dotyczące historii Pomorza, a Muzeum Historii Szczecina kładzie akcent na życie codzienne w mieście w różnych epokach. Centrum Dialogu Przełomy z kolei koncentruje się na tematyce społecznej i protestów. Architektura muzeum łączy nowoczesne rozwiązania z historycznymi budynkami, co stwarza unikalny kontekst dla prezentowanych zbiorów. Ciekawostką jest, że część zbiorów muzeum to pozostałości po poniemieckich instytucjach, a z Muzeum Narodowego w Warszawie trafiły do niego niektóre z cenniejszych artefaktów. Wartościowe są także zbiory numizmatyczne oraz eksponaty związane z kulturami pozaeuropejskimi, ukazujące różnorodność artystyczną świata. Muzeum Narodowe w Szczecinie pełni ważną rolę w zachowaniu i popularyzowaniu nie tylko regionalnej, ale i ogólnopolskiej kultury, angażując się w różnorodne projekty i wystawy, które ożywiają bogatą historię oraz dziedzictwo Pomorza.

Baszta Panieńska, znana także jako Baszta Siedmiu Płaszczy, to historyczna budowla położona w Szczecinie, niedaleko Odry i Zamku Książąt Pomorskich. Wzniesiona w XIV wieku jako część gotyckich fortyfikacji, jej nazwa pochodzi od Bramy Panieńskiej, prowadzącej do klasztoru cysterek. Baszta, o średnicy 9 metrów, składa się z trzech kondygnacji, a jej charakterystyczny stożkowy hełm jest zakończony krenelażem. W średniowieczu była częścią murów obronnych miasta, które liczyły 2510 metrów, w tym 610 metrów nad Odrą, z czterema głównymi bramami. Początkowo pełniła funkcję więzienia, jednak po wybudowaniu nowoczesnych fortyfikacji w XVIII wieku zaczęła popadać w zapomnienie. W XIX wieku, w wyniku rozbudowy miasta, została częściowo zburzona, a na jej fundamentach powstała kamienica. Zniszczona w 1944 roku podczas nalotów, po wojnie została odbudowana i w 1964 roku zrekonstruowana, zyskując różne funkcje użytkowe, m.in. siedziby Zakonu Rycerskiego. Baszta Siedmiu Płaszczy stała się symbolem Szczecina, często używana w logotypach, fladze i godłach miasta. Jej epitet "Siedmiu Płaszczy" może mieć pochodzenie zarówno rzemieślnicze, związane z cechem krawców, jak i legendarną historię o siedmiu płaszczach uszytych dla księcia Bogusława X. Jest to reprezentatywna budowla, którą zwiedza wielu turystów, podkreślająca architektoniczne i historyczne dziedzictwo Szczecina. W 1954 roku została wpisana do rejestru zabytków.

Pomnik Jana Pawła II w Szczecinie jest spiżowym posągiem usytuowanym na postumencie z kostki granitowej, znajdującym się na Jasnych Błoniach, w sąsiedztwie Pomnika Czynu Polaków. Upamiętnia on papieską mszę odprawioną przez Jana Pawła II 11 czerwca 1987 roku podczas jego trzeciej wizyty apostolskiej w Polsce. Wydarzenie to zgromadziło na Jasnych Błoniach setki tysięcy wiernych. Pomnik został odsłonięty 18 czerwca 1995 roku, na co znaczący wpływ miało nadanie placowi imienia Jana Pawła II oraz inicjatywa Urzędu Miasta Szczecin. Autorem projektu jest Czesław Dźwigaj, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a współautorem szczeciński architekt Stanisław Latour. Z powodów architektonicznych pomnik nie stanął w miejscu ołtarza polowego, lecz naprzeciwko, zwrócony w stronę północną ku miejscu, gdzie miała miejsce msza. Pomnik przedstawia papieża w szatach pontyfikalnych z pastorałem, symbolizującym rolę duchowego przewodnika. Elementy estetyczne, jak fale na zwieńczeniu cokołu, nawiązują do granic diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Po śmierci Jana Pawła II w 2005 roku, pomnik stał się miejscem gromadzenia się mieszkańców Szczecina w celu oddania mu czci, co przekłada się na dalsze znaczenie kulturalne i duchowe tego obiektu. Pomnik nadal pełni funkcje religijne i artystyczne podczas rocznic śmierci papieża, a jego obecność w miejskim krajobrazie podkreśla ważność papieskiej misji dla lokalnej społeczności.

Ławeczka Michała Doliwo-Dobrowolskiego w Szczecinie to pomnik odsłonięty 10 czerwca 2022 roku na skwerze noszącym imię tego wybitnego wynalazcy. Pamięć o Doliwo-Dobrowolskim, uznawanym za pioniera w dziedzinie elektroenergetyki, rozpoczęła się w 1999 roku, kiedy szczecińscy elektrycy zainicjowali wniosek o jego upamiętnienie. W 2001 roku nadano skwerowi imię Doliwo-Dobrowolskiego, a na jego terenie odsłonięto pamiątkowy głaz. Po ponad 20 latach, dzięki wsparciu Stowarzyszenia Elektryków Polskich oraz Polskiej Sekcji IEEE, zapadła decyzja o wzniesieniu nowego pomnika w związku z obchodami 160. rocznicy urodzin wynalazcy. Projekt pomnika, który waży około 400 kg i odzwierciedla postać Doliwo-Dobrowolskiego w skali 1:1, zrealizowany przez prof. Mariana Molendę, a jego budowa odbyła się w firmie Art Odlew. Pomnik przedstawia Doliwo-Dobrowolskiego w momencie odpoczynku na ławce z kowbojskim kapeluszem w lewej ręce oraz kartką patentów w prawej, spoglądającego w stronę Wydziału Elektrycznego ZUT. Uroczystość odsłonięcia była okazją do wygłoszenia mów przez prominentnych przedstawicieli środowiska akademickiego i inżynieryjnego, a całość uświetniła orkiestra dęta. Interesującym aspektem jest fakt, że jest to pierwszy na świecie pomnik poświęcony temu wynalazcy, co podkreśla rangę oraz znaczenie Michała Doliwo-Dobrowolskiego w historii elektroenergetyki oraz szerszym kontekście inżynierii. Na oparciu ławki umieszczono loga sponsorów, co pokazuje zaangażowanie lokalnej społeczności w upamiętnienie jednego z jej najsłynniejszych obywateli.

Brama Królewska w Szczecinie, znana również jako Anklamer Tor, to istotny element miejskiego krajobrazu, zbudowana w latach 1725–1728 z okazji zajęcia miasta przez Prusy. Jej projekt powstał w pracowni holenderskiego architekta Gerharda Corneliusa van Wallrawe, który był autorem wielu znaczących twierdz. Brama, zlokalizowana na placu Hołdu Pruskiego, wzniesiona została na miejscu dawnych murów miejskich i łączyła funkcje militarne z dekoracyjnymi. Wyróżnia się innymi bramami szczecińskimi dzięki zdobieniom wykonanym przez rzeźbiarza Bartholome Damarata, a jej szczyty przedstawiają postacie takich bogów jak Mars i Herkules, co nawiązuje do rzymskich tradycji triumfalnych. Elementy oręża, tarcze i sztandary na fasadzie bramy podkreślają jej militarne i ceremonialne znaczenie. W trakcie II wojny światowej, przed zniszczeniem, zdemontowano rzeźby, które ukryto w Arkońskim Parku Leśnym, a sama brama została obsadzona bluszczem, co pozwoliło jej przetrwać wojnę. Powróciła do pierwotnej świetności po odnalezieniu zdobień w 1957 roku. Przez lata brama pełniła różne funkcje, m.in. od 2000 roku jako „Brama Jazz Cafe”, a od 2017 roku znajduje się tam pijalnia czekolady Wedel. W 1994 roku przeszła gruntowną renowację, a dzisiaj jest zarejestrowana jako zabytek (nr rej. A-791 z 11.06.1954). Brama Królewska jest nie tylko świadectwem architektonicznej i militarnej historii Szczecina, ale także ważnym punktem kulturalnym współczesnego miasta.

Morskie Centrum Nauki im. prof. Jerzego Stelmacha (MCN) w Szczecinie to nowoczesna instytucja edukacyjna, która znajduje się na Łasztowni, przy ul. Nad Duńczycą 1. Jego architektoniczna forma nawiązuje do kształtu kadłuba statku, osiągając wysokość 14 m i długość 122 m. Budynek o powierzchni 3,1 tys. m² jest podzielony na trzy poziomy, gdzie znajdują się interaktywne wystawy oraz planetarium mogące pomieścić 43 osoby. MCN oferuje 212 interaktywnych urządzeń związanych z tematyką żeglarstwa, życia na morzu oraz różnych dziedzin nauki, takich jak fizyka, astronomia, czy medycyna. Wanda przygotowuje również warsztaty z zakresu modelarstwa i szkutnictwa. Centrum Nauki, które powstało w 2017 roku, ma na celu wspieranie młodych odkrywców oraz budowanie tożsamości regionu poprzez łączenie lokalnej kultury z nauką. MCN jest instytucją kultury Województwa Zachodniopomorskiego, a w skład Rady Programowej wchodzą wybitne osobistości z różnych dziedzin, w tym przedstawiciele uczelni wyższych oraz eksperci związani z nauką i sztuką. W ramach współpracy z Zachodniopomorskim Okręgowym Związkiem Żeglarskim, MCN stworzyło Dziecięcy Uniwersytet im. prof. Jerzego Stelmacha, skierowany do dzieci w wieku 9–12 lat, mający na celu rozwijanie ich pasji i wiedzy w zakresie nauk o morzu i żeglarstwa. Ciekawostką jest taras widokowy na dachu z restauracją, który dopełnia ofertę Centrum oraz stwarza możliwość podziwiania widoków na rzekę Odrę i otoczenie Szczecina. MCN, jako miejsce nauki i kultury, wpisuje się w regionalne dziedzictwo i ma na celu inspirowanie kolejnych pokoleń do odkrywania tajemnic wód i życia morskiego.

Muzeum Techniki i Komunikacji – Zajezdnia Sztuki w Szczecinie to jedno z największych w Polsce muzeów o profilu technicznym, które zostało otwarte 1 stycznia 2006 roku. Mieści się w historycznej zajezdni tramwajowej przy ul. Niemierzyńskiej, wpisanej do rejestru zabytków. W 2010 roku zrealizowano kompleksowe prace renowacyjne, które zostały sfinansowane z Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Muzeum ukazuje bogatą historię komunikacji miejskiej w Szczecinie, w tym tramwajów i autobusów, a także ma swoje miejsce dla szczecińskiego przemysłu motoryzacyjnego. W zbiorach znajdują się motocykle z przedwojennej firmy Alba, samochody Stoewer, powojenne Junaki oraz polskie jednoślady, takie jak skutery Osa i motorowery Komar. Kolekcja samochodów obejmuje Syreny, Fiaty oraz Warszawy, a także prototypy pojazdów polskich, takich jak Beskid czy Smyk. Ciekawostką jest symulator tramwaju Konstal 105Na, który oferuje wizualizację rzeczywistego Szczecina. Architektura zajezdni, przekształcona w muzeum, łączy elementy industrialne z nowoczesnym podejściem do wystawiennictwa, co czyni ją miejscem zarówno edukacyjnym, jak i atrakcyjnym dla turystów. Muzeum nie tylko dokumentuje rozwój techniki, ale również pełni ważną rolę w zachowaniu lokalnej kultury i historii związanej z transportem.

Wzgórza Warszewskie to morenowe wzniesienia znajdujące się w Szczecinie oraz w powiecie polickim, z najwyższym punktem na Wieleckiej Górze (131 m n.p.m.). Północna część wzgórz jest pokryta Puszczą Wkrzańską, oferując liczne szlaki turystyczne, podczas gdy południowa część ma charakter bardziej zurbanizowany, z dominującą zabudową jednorodzinną. Charakterystyczne dla tej okolicy są liczne doliny potoków, takie jak Osówka i Arkonka, oraz strome zbocza prowadzące ku Dolinie Odry, co sprawia, że wzgórza słyszą się jako atrakcyjne punkty widokowe, z panoramą obejmującą Wzgórza Bukowe, Równinę Goleniowską i jezioro Dąbie. Nazwa „Wzgórza Warszewskie” wywodzi się od osiedla Warszewo, które jest w granicach miasta. W ramach Wzgórz wyróżnia się Płaskowzgórze Przęsocińskie i Płaskowzgórze Warszewskie, co podkreśla ich różnorodność geograficzną. W regionie znajduje się wiele punktów widokowych, jak Uroczysko Skolwin czy Wzgórze Arkońskie, które przyciągają miłośników przyrody oraz turystyki. Krajobraz wzgórz, z ich leśnymi obszarami oraz widokami na otaczające doliny, stanowi cenne miejsce dla mieszkańców i turystów pragnących odpoczynku od miejskiego zgiełku. Warto zwrócić uwagę na galerie zdjęć ukazujące malownicze tereny, takie jak okolice Mścięcina czy polana w Odolanach tworząca piękne tło dla wzgórz Bukowych. Pomimo częściowej urbanizacji, Wzgórza Warszewskie zachowują naturalny urok, co czyni je interesującą lokalizacją zarówno dla miłośników przyrody, jak i osób poszukujących spokoju w bliskim sąsiedztwie miasta. Ciekawostką jest, że w dobrych warunkach widoczności z niektórych punktów można dostrzec klify na Wyspie Wolin. Obszar Wzgórz Warszewskich jest idealnym miejscem na spacery, wycieczki rowerowe oraz obcowanie z przyrodą, łącząc w sobie aspekty kulturalne i rekreacyjne regionu.