Bielsko-Biała - miejsca które warto zwiedzić

Bielsko-Biała, miasto o bogatej historii, sięgającej XIII wieku, jest znane z różnorodności stylów architektonicznych, które powstały głównie w XIX i XX wieku. Począwszy od gotyku, przez klasycyzm, po secesję i modernizm, wiele z tych obiektów znajduje się w odnowionym Starym Mieście, które zachowuje charakter kulturalnej i turystycznej atrakcji. Do najważniejszych zabytków należą zamek Sułkowskich, katedra św. Mikołaja oraz urokliwe uliczki połączone z malowniczym rynkiem. Bielsko-Biała była również istotnym ośrodkiem ewangelickim, a Bielski Syjon z kościołem Zbawiciela i pomnikiem Marcina Lutra podkreśla znaczenie protestantyzmu w mieście. Kultura w Bielsko-Białej kwitnie dzięki licznym instytucjom, w tym Teatrowi Polskiemu oraz Teatrowi Lalek Banialuka, a także różnorodnym festiwalom muzycznym i kulturalnym, jak LOTOS Jazz Festival. Miasto ma swoją specyfikę etniczną, z dostępem do różnorodnych wyznań, co podkreśla jego mozaikę kulturową. W ciągu wieków region intensywnie rozwijał swój przemysł, szczególnie włókienniczy, a po 1989 roku przeszedł transformację gospodarczą, stopniowo przechodząc w kierunku nowoczesnych branż, w tym motoryzacyjnej. Bielsko-Biała jest również znane jako "Mały Wiedeń" ze względu na swój urok architektoniczny oraz bliskość górskich terenów rekreacyjnych, co czyni je popularnym celem turystycznym. Wśród ciekawostek warto wspomnieć o Zachwycającym Podbeskidziu oraz unikalnych elementach, jak studia filmowe animacji, które nadają miastu wyjątkowy charakter w skali kraju.

Zamek książąt Sułkowskich, położony w Bielsku-Białej, to monumentalna budowla z XIV wieku, wzniesiona przez księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka. Pełnił on rolę miejskiej warowni, strzegąc granic Księstwa Cieszyńskiego oraz stając się częścią systemu fortyfikacji miasta. Od końca XVI wieku zamek stopniowo tracił funkcje obronne, przekształcając się w rezydencję szlachecką oraz centrum administracyjno-gospodarcze, zaś po 1752 roku stał się siedzibą Księstwa Bielskiego. Ostatnia przebudowa w latach 1855–1864 nadała mu eklektyczną fasadę. Po II wojnie światowej zamek stał się siedzibą Muzeum w Bielsku-Białej, które oferuje bogatą ekspozycję, obejmującą m.in. sztukę polską i europejską, militaria, etnografię, a także dzieje regionu. W muzeum zwraca uwagę XIX-wieczna klatka schodowa, sala militariów oraz zbiory rzeźb i malarstwa, w tym prace znanych artystów, jak Peter Michal Bohúň czy Jacek Malczewski. Zamek był miejscem ważnych wydarzeń historycznych, a jego zestawienie z eksponatami etnograficznymi ukazuje wielokulturowość regionu. Ciekawostką są zachowane fragmenty renesansowej polichromii, a także bogate zbiory dokumentów związanych z historią lokalnych cechów. W zamku mieści się również Salon Muzyczny, który służy jako przestrzeń do organizacji koncertów i wydarzeń kulturalnych. Historia muzeum sięga początku XX wieku, kiedy to powstały dwa odrębne muzea – w Bielsku i Białej, które zostały połączone w okresie okupacji. Po wojnie Muzeum w Bielsku-Białej zyskiwało na znaczeniu, a jego zbiory rozrastały się, stając się jednym z większych muzeów regionalnych w Polsce. Zamek z jego bogatą architekturą jest nie tylko istotnym punktem turystycznym, ale także świadkiem historii, kultury oraz sztuki regionu.

Kościół św. Barbary w Bielsku-Białej, zlokalizowany w dzielnicy Mikuszowice Krakowskie, to drewniana świątynia z 1690 roku, stanowiąca przykład wiejskiego budownictwa sakralnego w stylu śląsko-małopolskim. Należy do diecezji bielsko-żywieckiej i jest kościołem parafialnym. Jego historia sięga XIII wieku, kiedy to powstała pierwsza świątynia, która zniszczona została przez powódź. Drugi kościół, wybudowany w 1455 roku, przechodził różnorodne przemiany, był filią parafii w Łodygowicach, a po protestanckich wpływach powrócił do katolików w 1615 roku. Obecny kościół został zbudowany na zlecenie proboszcza Urbana Kupiszowskiego. Wnętrze bogato zdobi XVIII-wieczna polichromia autorstwa Johanna Mentila, przedstawiająca legendy o św. Barbarze. W ołtarzu głównym znajduje się kopia gotyckiego tryptyku z circa 1470 roku, a w ołtarzach bocznych można zobaczyć cenne dzieła, w tym gotycką rzeźbę Matki Boskiej. Architektonicznie kościół wyróżnia się tzw. konstrukcją zrębowo-słupową, ogrodzeniem z XVIII wieku oraz charakterystycznym dachem gontowym. W otoczeniu kościoła znajduje się stary cmentarz z krucyfiksem i licznymi nagrobkami oraz przydrożne figury. Ciekawostką jest fakt, że 7 września 1965 roku erygowano odrębną parafię św. Barbary, a w 1993–1994 roku przeprowadzono prace renowacyjne polichromii. Obiekt znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego, co podkreśla jego wartość kulturową i historyczną.

Kolej gondolowa na Szyndzielnię w Bielsku-Białej, otwarta 21 grudnia 1953 roku, jest pierwszą koleją gondolową zbudowaną w Polsce po II wojnie światowej oraz pierwszą gondolą w kraju. Jej budowa rozpoczęła się w 1950 roku, a projekt architektoniczny przygotowała Krystyna Różyska. Historia kolei jest ściśle związana z rozwojem turystyki górskiej w regionie, zwłaszcza w Górnym Śląsku, gdzie przyczyniła się do popularyzacji wycieczek górskich. Kolejka była wyjątkowa, oferując szybszy i wygodniejszy dostęp do Szyndzielni, co przyciągało nie tylko turystów, ale także lokalnych mieszkańców. Od momentu otwarcia do 1965 roku kolejka przewoziła do 300 osób na godzinę, co wkrótce okazało się niewystarczające, prowadząc do modernizacji i wymiany wagonów. Przez lata kolej była wielokrotnie modernizowana, a najważniejsza przemiana miała miejsce w latach 1994-1995, kiedy zmieniono starą infrastrukturę na nową, sześciosobową oraz skrócono czas przejazdu do 6,25 minuty. W 2016 roku kolejka przeszła kolejną dużą modernizację przeprowadzoną przez firmę Doppelmayr, co umożliwiło przewóz do 750 osób na godzinę. Budynek starej stacji górnej po 1995 roku został przystosowany dla turystów i obecnie służy jako miejsce odpoczynku oraz ekran dla historii kolejki, eksponując wagony z różnych epok jej działania. W 2023 roku kolejka będzie obchodzić swoje 70-lecie, co podkreśla jej znaczenie w historii regionu. Szczególnie ciekawym aspektem jest, że pierwszy dzień działalności kolejki przyciągnął 2000 pasażerów, a w świadomości lokalnej stała się ona znakiem tożsamości turystycznej Bielska-Białej. W 2020 roku została wyróżniona nagrodą Marka - Śląskie w kategorii turystyka i rekreacja, co dowodzi jej trwałego wpływu na lokalną kulturę i rozwój.

Dom Tkacza w Bielsku-Białej, położony przy ul. Sobieskiego, to unikatowy obiekt architektury drewnianej z XVIII wieku, stanowiący przykład rzemieślniczej architektury, która przetrwała pożary miasta w 1808 i 1836 r. Budynek, wykonany w konstrukcji zrębowej, mieścił niegdyś dom i warsztat sukienniczy, a jego historia łączy się z rodzinami Bartke oraz Bathelt. W 1974 roku został przekazany na cele muzealne przez Wiktora Polończyka, syna ostatniego właściciela, Antoniego Polończyka. Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej otworzyło go dla zwiedzających w 1992 roku po długotrwałych pracach konserwatorskich. Ekspozycja przedstawia wnętrze domu oraz warsztat tkacza, ukazując życie rzemieślnika na przełomie XIX i XX wieku, kiedy ręczna produkcja ustępowała miejsca mechanizacji. W warsztacie znajduje się potężne krosno nicielnicowe z XVIII w., a także biuro cechu. W kuchni, centralnym miejscu rodzinnego życia, prezentowane są mniejsze krosna i przedmioty związane z tkactwem. Na poddaszu muzeum eksponuje bogate zbiory strojów ludowych z okolic Bielska-Białej, z szczególnym akcentem na stroje mieszczki żywieckiej i kolorowe ubiory z Wilamowic, które stanowią największą w Polsce kolekcję. Ciekawostką jest, że wiele z prezentowanych strojów góralskich wykonano z materiałów tkanych ręcznie na krosnach. Ekspozycja dopełniona jest meblami służącymi do przechowywania odzieży oraz biżuterią, co świadczy o bogactwie kulturowym regionu. Muzeum stanowi ważny element śląskiego szlaku architektury drewnianej, zachowując dziedzictwo tkackie oraz lokalne tradycje.

Hotel President, znany wcześniej jako Kaiserhof, to zabytkowy gmach usytuowany w Bielsku-Białej przy ulicy 3 Maja 12, zbudowany w latach 1892–1893 w stylu neorenesansowym. Jego projekt stworzył architekt Carl Korn na zlecenie Heinricha Hochstimma. Obiekt był pierwszym hotelem w Bielsku z salą kinową, otwartą w 1896 roku, a także dysponował restauracją i kawiarnią Renaissance oraz letnią werandą. W 1922 roku nazwano hotel Prezydent, aby uhonorować Gabriel Narutowicza. W latach 30. XX wieku hotel przeszedł różne zmiany: nowa sala bankietowa powstała w miejsce ogrodu letniego, a w 1938 roku przeszedł pod administrację Akcyjnego Banku Hipotecznego we Lwowie. W czasie II wojny światowej był siedzibą dowództwa wojskowego, a później pełnił rolę szpitala i domu kultury. W 1962 roku wrócił do funkcji hotelu, a jego renowacja w kolejnych latach znacząco podniosła standard usług. Po wielu zmianach właścicieli i remontach, hotel zyskał czwórkę gwiazdek w 2010 roku. Niestety, w 2019 roku obiekt zaprzestał działalności wielomilionowym zadłużeniu, a jedynym funkcjonującym punktem stało się kasyno, prowadzone przez Casinos Poland. Hotel wciąż pozostaje istotnym punktem w historii Bielska-Białej, z bogatą architekturą i różnorodnymi funkcjami w przeciągu lat.

Schronisko turystyczne na Koziej Górze, znane również jako Stefanka, to obiekt położony w Beskidzie Śląskim w Bielsko-Białej na wysokości 676 m n.p.m. Posiada 30 miejsc noclegowych w pokojach dwu-, pięcio- i sześcioosobowych oraz bufet, oferując pełne wyżywienie. Goście mogą korzystać z polany ze stołami i ławami oraz wiatą ogniskową. Historia tego miejsca sięga końca XIX wieku, kiedy to powstała mała chata dla robotników leśnych. W 1909 roku schronisko zostało przejęte przez Towarzystwo Popierania Ruchu Turystycznego, które w 1912 roku przekształciło je w obiekt turystyczny, znany jako Rodelhütte. W 1921 roku schronisko zostało przekazane niemieckiej organizacji Beskidenverein, która rozbudowała budynek, dodając m.in. werandę i rotundę. Popularność obiektu wzrosła dzięki torowi saneczkowemu prowadzącemu do Cygańskiego Lasu. Polacy nazywali je „schroniskiem nad Torem” lub „Stefanka”, co związane było z altaną Steffansruhe poświęconą Karlowi Steffanowi. Po II wojnie światowej schronisko zostało zdewastowane, a następnie przejęte przez Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, a później przez Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. W latach 1970–1975 przekształcono je w chatkę studencką, a w późniejszych latach obiekt zarządzany był przez różnych gospodarzy. W 2023 roku schronisko formalnie przestało być nazywane schroniskiem, a jego status został zmieniony na obiekt turystyczny. Obiekt jest otoczony malowniczymi szlakami turystycznymi, w tym zielonym szlakiem prowadzącym do Koziej Góry oraz niebieskim, łączącym różne atrakcyjne trasy w regionie. Schronisko na Koziej Górze to nie tylko miejsce noclegowe, ale także ważny punkt w historii turystyki w Beskidzie Śląskim, łączący w sobie elementy architektoniczne, kulturalne oraz naturalne, które przyciągają turystów z całej Polski i zagranicy.

Muzeum Literatury im. Władysława Reymonta w Bielsku-Białej przy ul. Pankiewicza 1 to placówka, która została utworzona w 1989 roku przez Tadeusza Modrzejewskiego, pasjonata literatury polskiej i samouka. Muzeum zasadniczo gromadzi ręcznie przepisywane i ilustrowane dzieła klasyków, w szczególności Władysława Reymonta, ale również Adama Mickiewicza i Henryka Sienkiewicza. Zbiory Modrzejewskiego, obejmujące ponad 120 przepisanych książek, odzwierciedlają jego osobiste zaangażowanie w kulturę oraz miłość do literackiego dziedzictwa. Muzeum działało jako inicjatywa oparta na dobrowolnych datkach zwiedzających i nie miało formalnego wsparcia ze strony instytucji kultury. Architektonicznie, znajduje się w zaniedbanej kamienicy na Starym Mieście, którą Modrzejewski samodzielnie udekorował, przekształcając w pracownię i przestrzeń muzealną. Jego działalność nie tylko miała znaczenie kulturalne, ale także była pełna osobistych zmagań; Modrzejewski wielokrotnie borykał się z problemami finansowymi, co stało się tematem wielu artykułów w mediach, ukazujących go jako „ostatniego polskiego skrybę”. Muzeum było zamykane i wznawiane, a dla jego przetrwania organizowane były zbiórki pieniędzy. W 2023 roku osiągnięto porozumienie, w którym zbiory zostały wykupione przez Książnicę Beskidzką, a Muzeum zawiesiło działalność, z planem powrotu po remoncie budynku. Niestety, Tadeusz Modrzejewski zginął w marcu 2024 roku w pożarze swojego mieszkania, nie doczekawszy ponownej otwarcia placówki. Muzeum, które do 2023 roku funkcjonowało jako prywatna instytucja, stanowi nie tylko ważny element bielskiej kultury, ale także symbol wytrwałości w dążeniu do ochrony polskiego dziedzictwa literackiego.

Muzeum Motoryzacji w Bielsku-Białej to instytucja kulturalna, która powstała 11 listopada 2006 roku z inicjatywy Jacka Balickiego, wiceprezesa Automobilklubu Beskidzkiego. Muzeum znajduje się w zaadaptowanych halach dawnej przetwórni owoców przy ul. Kazimierza Wielkiego 1. Placówka gromadzi zabytkowe samochody i motocykle, prezentując pojazdy, które mają istotne znaczenie dla historii motoryzacji. W muzeum można zobaczyć dziewięć unikalnych eksponatów, w tym Citroën 2CV z 1982 roku, klasyczne modele Mercedes-Benz z lat 30. i 60. XX wieku, a także Syrenę 105 oraz Volvo P 210 Duett. Muzeum pełni ważną rolę w kultywowaniu tradycji motoryzacyjnych oraz popularyzacji wiedzy na temat historii transportu. Jest to miejsce, które nie tylko zachwyca pasjonatów motoryzacji, ale także przyciąga szerszą publiczność, dzięki ciekawym eksponatom i ich historii. Muzeum jest czynne w każdą sobotę, oferując zwiedzającym możliwość wsparcia jego działalności poprzez dobrowolne datki. W planach jest dalsze poszerzanie ekspozycji, co zapowiada nowe atrakcje dla odwiedzających. Bielsko-Biała, z uwagi na swoją bogatą historię i tradycje przemysłowe, staje się coraz bardziej popularnym miejscem dla turystów zainteresowanych historią motoryzacji i techniki.