Skandawa

Skandawa, wieś w województwie warmińsko-mazurskim, to miejscowość o bogatej historii, sięgającej XIV wieku. Jej nazwa wywodzi się od pruskiego osadnictwa, a pierwsze wzmianki związane są z nadaniami ziemskimi przez Krzyżaków. W XIX wieku majątek w Skandawie stał się własnością rodziny von Dönhoff, a za panowania hrabiny Zofii von Schwerin, w latach 1826-1828 zbudowano klasycystyczny pałac, zaprojektowany przez architekta Karla Schinkla, otoczony parkiem krajobrazowym. Niestety, w 1945 roku pałac został spalony, a jego pozostałości oraz resztki założenia parkowego są świadectwem minionej świetności. W Skandawie zachowały się również architektoniczne skarby, takie jak zabytkowa karczma z podcieniami, której replika znajduje się w Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku, oraz resztki folwarków i stajni. Współcześnie wieś ma charakter sołecki, a w jej granicach znajduje się stacja kolejowa, chociaż ruch osobowy został zlikwidowany. Po II wojnie światowej Skandawa stała się siedzibą gminy, a jej przeszłość ściśle związana jest z dynamicznymi zmianami administracyjnymi i gospodarczymi. W latach 80. XX wieku wzniesiono nowy kościół pod wezwaniem św. Wojciecha, który obecnie stanowi część parafii w Momajnach. Ciekawostką jest, że wieś była notowana jako miejsce strategiczne, zwłaszcza w kontekście tras kolejowych. Choć wiele dawnych zabudowań przetrwało z czasem tylko w formie ruin, Skandawa wciąż przyciąga uwagę swoim dziedzictwem kulturowym i architektonicznym.