Krzyżtopór

Krzyżtopór, położony w Ujeździe w województwie świętokrzyskim, to monumentalna rezydencja-pałac z lat 1621–1644, zbudowana przez wojewodę sandomierskiego Krzysztofa Ossolińskiego. Uznawana za jedną z największych budowli pałacowych w Europie przed powstaniem Wersalu, zachwyca architekturą w stylu włoskim typu palazzo in fortezza. Zamek ma pięcioboczny plan z narożnymi bastionami, a jego konstrukcję z kamienia i cegły wyróżnia trzypiętrowy pałac z eliptycznym dziedzińcem, otoczony ogrodami i umocnieniami. Obiekt ma status pomnika historii i jest udostępniony do zwiedzania, oferując pięć tras. Historia zamku jest burzliwa; Krzysztof Ossoliński, jego fundator, zmarł niedługo po jego ukończeniu, a zamek przechodził przez ręce różnych właścicieli, w tym rodziny Kalinowskich oraz Michała Jana Paca. Od lat 70. XX wieku prowadzone są próby rekonstrukcji, które przerwano z powodu różnych okoliczności politycznych i finansowych. W ostatnich latach zamek stał się atrakcyjnym miejscem dla turystów, z charakterystycznymi fortyfikacjami oraz trasami zwiedzania dostosowanymi do współczesnych standardów. Krzyżtopór ma również swoje miejsce w popkulturze, będąc scenerią dla wielu filmów i klipów, w tym "Przyjaciela wesołego diabła" oraz teledysku zespołu ENHYPEN. Ciekawostką jest fakt, że nazwa zamku wywodzi się z połączenia symboli chrześcijaństwa (krzyż) i herbu Ossolińskich (topór), które umieszczono na bramie wjazdowej. Krzyżtopór, z pozostawionymi śladami dawnej świetności, staje się symbolicznym miejscem łączącym historię, architekturę i kulturę, z potencjałem na dalszy rozwój jako atrakcyjna destynacja turystyczna.