Krzemionki

Krzemionki Opatowskie to unikatowy rezerwat archeologiczny położony w województwie świętokrzyskim, chroniący neolityczne kopalnie krzemienia pasiastego. Eksploatowane w latach około 3900–1600 p.n.e., kopalnie te należą do najważniejszych odkryć archeologicznych w Europie. Wydobycie minerału prowadzili przedstawiciele kultur pucharów lejkowatych, amfor kulistych oraz mierzanowickiej, a krzemień był nie tylko przetwarzany w lokalnych osadach, ale także rozprowadzany na znaczne odległości, sięgające 660 km. Najważniejsze produkty wytwarzane z krzemienia to czworościenne siekiery i dłuta. Oprócz kopalń, w sąsiedztwie zrekonstruowane zostały domostwa z epoki, co pozwala lepiej poznać życie ówczesnych ludzi. Odkrycie kopalń, dokonane w 1922 roku przez geologa Jana Samsonowicza, ujawnia cztery główne typy obiektów - jamowe, niszowe, filarowo-komorowe i komorowe, a sieć przeszło 2700 szybów i chodników tworzy imponującą strukturę podziemną. Chodniki charakteryzują się średnią głębokością 5–6 m, co czyni je dostępnymi do zwiedzania na wytyczonej trasie turystycznej o długości 465 m. Po zakończeniu wydobycia teren zarastał lasem, co przyczyniło się do zachowania pozostałości prahistorii. W 2013 roku Krzemionki otrzymały status pomnika historii, a w 2019 roku wpisały się na listę UNESCO, potwierdzając swoją kulturalną wartość. W rezerwacie przebiega niebieski szlak turystyczny, a dojechać tam można linią autobusową. Ciekawostką jest, że w 2012 roku Narodowy Bank Polski wprowadził monety upamiętniające Krzemionki, a wśród nich srebrną monetę o wartości 20 zł z wkomponowanym krzemieniem pasiastym. Krzemionki Opatowskie stanowią istotny element dziedzictwa kulturowego oraz przyrodniczego Polski, przyciągając turystów i badaczy z całego świata.