Cerkiew św. Jana Teologa w Pawłach

Cerkiew pod wezwaniem św. Jana Teologa w Pawłach to prawosławna cerkiew cmentarna, która należy do parafii Świętych Kosmy i Damiana w Rybołach, w dekanacie Bielsk Podlaski diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Inicjatywa budowy cerkwi została podjęta w 1824 roku przez ks. Lewe Markiewicza. Początkowo cerkiew była świątynią unicką, a jej patronem był św. Jozafat Kuncewicz. Po konwersji parafii na prawosławie w 1839 roku, cerkiew zaczęto nazywać imieniem św. Jana Teologa. Przez lata budowla była poddawana różnym remontom i przebudowom, w tym istotnemu remontowi w 1869 roku oraz kolejnym w 1883 roku, kiedy to dobudowano cebulastą kopułę i wymieniono dzwony. W cerkwi znajdowały się także ikony z monasteru św. Pantelejmona na Górze Athos. W okresie bieżeństwa cerkiew popadła w ruinę, jednak dzięki staraniom lokalnych prawosławnych została odnowiona. W 1964 roku zidentyfikowano zespół zabytkowych ikon z XVIII i XIX wieku, a w 1966 roku cerkiew została wpisana do rejestru zabytków. Ciekawostką jest, że w 1993 roku doszło do kradzieży, w wyniku której utracono dziewięć ikon. W 2015 roku burza spowodowała znaczące zniszczenia na cmentarzu, zwalając drzewa i uszkadzając nagrobki. Cerkiew, jako obiekt o bogatej historii i zabytkowym wyposażeniu, odgrywa istotną rolę w dziedzictwie kulturowym regionu oraz prawosławnej społeczności lokalnej.