Puńsk

Puńsk, znany też jako Punskas w języku litewskim, to wieś w północno-wschodniej Polsce, która była miastem w latach 1647–1852. Położona na Pojezierzu Wschodniosuwalskim, w powiecie sejneńskim, jest siedzibą gminy Puńsk. Historia miejscowości sięga sprzed 10 tysięcy lat p.n.e., z okresu osadnictwa Jaćwingów, a nazwa "Puńsk" pochodzi od jeziora „Punia”, które zostało nazwane przez Litwinów. W 1597 roku Stanisław Zaliwski, chorąży litewski, rozpoczął proces przekształcania Puńska w ośrodek miejski, udzielając przywilejów handlowych. Puńsk uzyskał prawa miejskie w 1647 roku i stał się jednym z ważniejszych miast Sejneńszczyzny. W XIX wieku zlokalizowane tu szkoły litewskie wprowadziły lokalną społeczność w życie kulturalne, które stało się silnym ośrodkiem litewskiej kultury. Po II wojnie światowej Puńsk stał się stolicą kulturalną polskich Litwinów. W miejscowości znajdują się liczne zabytki, w tym neogotycki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z licznymi dekoracjami, takimi jak rzeźby i hafty litewskie. Obiektem wartym uwagi jest także plebania, która obecnie pełni funkcję muzeum, oraz synagoga z XIX/XX wieku. Puńsk jest również znany z lokalnych festiwali folkloru, odbywających się podczas nocy świętojańskiej i 15 sierpnia. Dodatkowo, istnieje skansen wsi litewskiej, prezentujący zabudowę z przełomu XIX i XX wieku. Obecnie Puńsk dysponuje szkołami z polskim i litewskim językiem nauczania. Miejscowość jest znana z licznych twórców ludowych oraz aktywności lokalnych stowarzyszeń, a jej mieszkańcy pielęgnują tradycje litewskie i dążą do zachowania dziedzictwa kulturowego. Wójtem gminy jest Witold Liszkowski. Puńsk to miejsce, gdzie historia i kultura litewska spotykają się z polskim dziedzictwem, co tworzy unikalny charakter tej społeczności.