Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa w Supraślu

Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Apostoła Jana Teologa w Supraślu to jeden z pięciu prawosławnych klasztorów w Polsce, ufundowany przez Aleksandra Chodkiewicza przed 1497 rokiem. Pierwotnie siedziba znajdowała się w Gródku, ale w 1503 mnisi przenieśli się na uroczysko Suchy Hrud, gdzie rozpoczęto budowę głównej cerkwi pod wezwaniem Zwiastowania, ukończonej w 1511. Monaster stał się istotnym ośrodkiem prawosławia w I Rzeczypospolitej, będąc znanym miejscem pielgrzymkowym, szczególnie dzięki Supraskiej Ikonie Matki Bożej. W XVI wieku wykazywał intensywne kontakty z innymi wspólnotami monastycznymi, zarówno w Rzeczypospolitej, jak i na Bałkanach. Po unii brzeskiej monaster przeszedł do rąk unitów w 1635, co wywołało długotrwały konflikt o przynależność jurysdykcyjną. Bazylianie, którzy zarządzali klasztorem, rozszerzyli jego zabudowę i utworzyli drukarnię, co wpłynęło na rozwój kultury i literatury unickiej. Po zaborach rosyjskich klasztor stracił część majątku, a w 1824 ponownie przeszedł pod prawosławne władanie, lecz przez wiele lat pozostawał w trudnej sytuacji finansowej. II wojna światowa przyniosła dalsze zniszczenia – Niemcy wysadzili główną cerkiew, a mnisi zostali zmuszeni do ucieczki. Po wojnie w obiektach klasztornych działała szkoła rolnicza. W latach 80. XX wieku zaczęto proces odbudowy i reaktywacji monasteru, a w 2000 roku uruchomiono Muzeum Ikon. Architektura klasztoru łączy wpływy bizantyńskie i gotyckie, a szczególną uwagę zwraca główna cerkiew z czterema wieżami w narożach, bogato zdobionym wnętrzem oraz odnawianymi freskami. Ciekawostką jest również to, że w 2022 roku Poczta Polska wyemitowała znaczek upamiętniający supraski monaster. Monaster jest obecnie siedzibą Akademii Supraskiej, co dodatkowo podkreśla jego rolę jako centrum kulturalnego w regionie.