Pałac w Żyrowej

Pałac w Żyrowej, znajdujący się w województwie opolskim, to zabytkowy obiekt barokowy z lat 1631-1644, uznawany za jedną z największych wczesnobarokowych budowli w regionie. Zbudowany dla rodu Żyrovskich, który otrzymał Żyrową w 1447 roku od cesarza Fryderyka III, pałac przeszedł przez ręce wielu właścicieli, w tym hrabiego Melchiora Ferdynanda von Gaschina, który zbudował go w obecnej formie, oraz jego bratanek Georg Adam von Gaschin, który przeprowadził renowację w 1781 roku, zmieniając dach na mansardowy i dodając krużganek. Od 1852 roku pałac zmieniał właścicieli i dosyć szybko podupadł, aż w 1899 roku został kupiony przez amerykańskiego milionera dla swojej córki, co doprowadziło do gruntownego remontu i przywrócenia mu dawnej świetności. W okresie II wojny światowej pałac był wykorzystywany jako archiwum wojskowe III Rzeszy, jednak po wojnie został upaństwowiony, a jego wnętrza zostały zdewastowane. W latach późniejszych mieścił sanatorium dla dzieci, a po zamknięciu w 1982 roku stał przez wiele lat pusty i zrujnowany. W latach 90. i na początku 2000. pałac miał różnych właścicieli i przeszedł przez kolejne próby rekonstrukcji. Architektonicznie budowla wyróżnia się czworobocznym układem z wewnętrznym dziedzińcem, reprezentacyjnym skrzydłem południowym z symetrycznym podziałem i charakterystycznymi wieżami z baniastymi hełmami. Wnętrza zachowały część oryginalnego wystroju, takiego jak sztukaterie, zdobione schody oraz oryginalne drzwi. W pałacu znajdują się także herby rodu Gaschinów oraz von Francken-Sierstorpff. Ciekawostką jest, że w 1910 roku pałac gościł wielkiego księcia Meklemburgii, a rok później cesarza Wilhelma II. Pałac otacza wysokie murowane ogrodzenie z wieżą wejściową. Obiekt, choć zmieniał funkcję i właścicieli, wciąż nosi ślady swojej bogatej historii i architektonicznego znaczenia.