Pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince

Pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince został odsłonięty 10 maja 1964 roku i jest jednym z najbardziej poruszających upamiętnień Holocaustu na świecie. Zaprojektowany przez rzeźbiarza Franciszka Duszeńkę i architekta Adama Haupta, pomnik symbolizuje cierpienie ok. 800 tys. Żydów zamordowanych w obozie Treblinka II w latach 1942–1943. Realizacja projektu, rozpoczęta w 1955 roku, napotkała liczne trudności, w tym problemy finansowe oraz kwestie związane z własnością ziemi. Architektonicznie pomnik charakteryzuje się wyspecjalizowanymi elementami, takimi jak granitowe słupy wyznaczające granice obozu, brukowana droga przypominająca żydowskie sztetle oraz centralny monument w kształcie pękniętej ściany, nawiązujący do Jerozolimskiej Ściany Płaczu. Płaskorzeźby na pomniku przedstawiają ludzkie postacie, symbolizując tragedię ofiar. Kulturalnie miejsce to stało się istotnym punktem pamięci i refleksji, odbywają się tam coroczne uroczystości ku czci ofiar. Historycznie Treblinka była jednym z trzech ośrodków zagłady, a po wojnie miejsce kaźni pozostało niezabezpieczone do 1947 roku; przez lata upamiętnienie tego miejsca było przedmiotem debat i problemów organizacyjnych. Ciekawostką jest, że w 1964 roku pomnik otrzymał Państwową Nagrodę Artystyczną w dziedzinie plastyki, a w 1994 roku został uznany przez nowojorskie The Jewish Museum za najbardziej poruszający pomnik ofiar Holocaustu na świecie. Pomnik w Treblince uważany jest za wzorcowy przykład upamiętnienia Holocaustu, które nie straciło na aktualności i stanowi punkt odniesienia dla innych memoriali.