Zespół pałacowo-parkowy w Borkowicach

Zespół pałacowo-parkowy w Borkowicach to zabytkowy obiekt, który był dawną siedzibą rodziny Dembińskich. Jego historia sięga początków osady w 1308 roku, a przez wieki była w rękach wielu właścicieli, w tym rodziny Małachowskich. W 1885 roku dobra te nabyli Dembińscy, którzy w latach 1903-1908 zbudowali nowoczesny pałac o charakterystycznym stylu eklektycznym z elementami neorenesansowymi, neobarokowymi i klasycystycznymi. Pałac, zaprojektowany przez Władysława Marconiego i Zygmunta Hendla, ma dwukondygnacyjną bryłę z poddaszem użytkowym, zdobioną eleganckimi elewacjami i detalami architektonicznymi, takimi jak balkony na konsolach czy okna o różnorodnych kształtach. Po wybuchu II wojny światowej pałac został zajęty przez Wehrmacht, a następnie przez wojska rosyjskie, co doprowadziło do jego zniszczenia. Po wojnie pełnił funkcję szkoły rolniczej do 1987 roku. W 1984 roku obiekt trafił do rejestru zabytków, a od 2000 roku jest własnością Starostwa Przysuskiego, które jednak nie podjęło skutecznych działań w celu zabezpieczenia i renowacji zabytku. Wobec katastrofalnego stanu budynku, w latach 2004-2006 pałac przeszedł na własność prywatną, jednak nowe władze również borykały się z problemami związanymi z administracją i konserwacją obiektu. Obok pałacu rozciąga się park w stylu angielskim o powierzchni około 9,4 ha, z unikalnymi okazami starodrzewu, takimi jak platan w wieku 300 lat czy 200-letnia lipa drobnolistna. Pomimo zmieniających się właścicieli, zespół pałacowo-parkowy w Borkowicach stoi w obliczu wielu wyzwań związanych z ochroną i przyszłością tego cennego dziedzictwa kulturowego. W 2023 roku zawalił się dach budynku rządcówki, co podkreśla potrzebę pilnych działań ratunkowych i konserwacyjnych. Zespół pałacowo-parkowy, z jego bogatą historią, charakterystyczną architekturą i majestatycznym parkiem, pozostaje nie tylko ważnym świadkiem przeszłości, ale także przedmiotem działań mających na celu jego dalszą ochronę i wykorzystanie.