Cmentarz żydowski w Żyrardowie

Cmentarz żydowski w Żyrardowie, zlokalizowany przy ul. Mireckiego 3, został założony w 1874 roku i zajmuje powierzchnię około 0,8 ha. Na terenie nekropolii zachowało się około 100 nagrobków, wykonanych w różnych stylach, z napisami w języku hebrajskim, jidysz oraz polskim, w tym najstarszym, pochodzącym z 1880 roku. Cmentarz stanowi istotny element dziedzictwa kulturowego Żyrardowa oraz świadectwo historyczne śladów obecności społeczności żydowskiej w tym regionie. W 1967 roku na terenie cmentarza powstał pomnik upamiętniający ofiary Zagłady, który ma formę obelisku zwieńczonego płomieniem znicza. U jego podstawy znajduje się tablica z napisami w języku polskim i hebrajskim, oddająca hołd męczennikom zamordowanym przez hitlerowskich zbrodniarzy. Z drugiej strony obelisku umieszczono napis w języku angielskim honorujący Samuela Meppena, który przyczynił się do odbudowy tego cmentarza po II wojnie światowej. Cmentarz, ogrodzony, jest miejscem nie tylko spoczynku zmarłych, ale również miejscem refleksji, stanowiącym ważny element dziedzictwa kulturowego Żyrardowa oraz przypomnieniem o tragicznym losie społeczności żydowskiej podczas II wojny światowej. Ciekawostką jest unikatowy nagrobek Teresy Oxnerównej, który wyróżnia się spośród innych, a także zachowane macewy, które odzwierciedlają lokalne tradycje funeraryjne. Cmentarz pełni zatem rolę miejsca pamięci oraz edukacji o historii Żydów w Polsce.