Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gorzowie Wielkopolskim

Katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gorzowie Wielkopolskim jest najstarszą świątynią w mieście, zbudowaną pod koniec XIII wieku na planie pseudobazylikowym. Początkowo kościół był poświęcony Maryi Pannie i Jedenastu Tysięcy Świętych Dziewic. W ciągu wieków patronat nad świątynią sprawowały różne instytucje, w tym miasto, kapituła kolegiacka w Myśliborzu oraz zakon krzyżacki. Od 1537 do 1945 roku pełnił rolę kościoła ewangelickiego. Architektura katedry charakteryzuje się trzynawowym korpusem z wieżą na zachodzie i prostokątną zakrystią na północy. Wewnętrzne wyposażenie katedry również przeszło znaczną transformację; z pierwotnych siedemnastu ołtarzy pozostał tylko jeden główny, renesansowo-manierystyczny tryptyk, a wiele średniowiecznych rzeźb zniknęło w wyniku reformacji. Wyjątkowym elementem jest Grupa Ukrzyżowania z XV wieku oraz obraz Wniebowzięcie Matki Boskiej. W katedrze zachowały się ślady po ceremoniach, takie jak wgłębienia od świdra ogniowego na zewnętrznych murach czy gwoździe w drzwiach portalu, związane z zbiórką na rzecz wdów i sierot po I wojnie światowej. Katedra jest także miejscem spoczynku biskupów, w tym Wilhelma Pluty. W 2017 roku w wieży katedralnej wybuchł pożar, który zmusił do zamknięcia świątyni, jednak w 2021 roku odbyła się pierwsza msza po remoncie. Na wieży katedralnej znajduje się cztery dzwony, a także największe organy na ziemi gorzowskiej, liczące 2300 piszczałek. Katedra w 1997 roku gościła papieża Jana Pawła II, a w 1982 roku stanowiła ważne centrum wydarzeń Gorzowskiego Sierpnia. Najstarszy dzwon, Ave Maria, powstał w 1498 roku, lecz po uszkodzeniu w 1708 roku stracił swoje brzmienie i obecnie znajduje się w muzeum.