Muzeum – Zespół Synagogalny we Włodawie, założone w 1981 roku jako Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, mieści się w kompleksie synagogalnym związanym z gminą żydowską, która istniała do II wojny światowej. Zespół budynków obejmuje Wielką Synagogę, Małą Synagogę i dom pokahalny. W okresie PRL-u obiekty te wykorzystywane były jako magazyny, co podkreśla ich złożoną historię. Muzeum składa się z czterech działów: etnograficznego, historycznego, promocyjno-edukacyjnego i administracyjnego. Dział etnograficzny zajmuje się organizacją wystaw związanych z lokalnym folklorem, a także kulturami egzotycznymi, natomiast dział historyczny gromadzi cenne pamiątki, w tym judaika, które można oglądać na stałej wystawie w sali męskiej Wielkiej Synagogi. Muzeum jest również znane z organizacji Festiwalu Trzech Kultur, który upamiętnia wieloetniczną historię miasta, oraz z wydawania Zeszytów Muzealnych, które dokumentują działalność i kulturę regionu. W 1993 roku powstało Muzeum Byłego Obozu Zagłady w Sobiborze, które w 2012 roku stało się oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku. W 2016 roku instytucja zmieniła nazwę na Muzeum – Zespół Synagogalny we Włodawie, co odzwierciedla jej wyjątkowe znaczenie jako miejsca pamięci i edukacji, łączącego bogatą historię żydowską z lokalnym dziedzictwem kulturowym.