Zamek Królewski w Piotrkowie Trybunalskim

Zamek Królewski w Piotrkowie Trybunalskim, zbudowany w latach 1512–1519 na zlecenie Zygmunta I Starego, jest przykładem architektury gotycko-renesansowej. Zaprojektowany przez mistrza Benedykta z Sandomierza, ma formę wieży mieszkalnej, która wyróżnia się swoją ceglaną i piaskowcową konstrukcją. Zamek pełnił rolę mieszkalną dla króla podczas sejmów w Piotrkowie oraz siedzibę starostwa grodowego. Historia zamku jest burzliwa – częściowo zniszczony w potopie szwedzkim, został odbudowany przez Michała Warszyckiego, starostę piotrkowskiego, który zmienił kształt dachu i wprowadził na jego szczycie orła z herbem Warszyckiego. Obiekt trafił w 1918 roku pod zarząd Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, a w 1922 roku otwarto tam Muzeum Krajoznawcze Ziemi Piotrkowskiej. Od 1970 roku Zamek znowu pełni rolę muzeum po zakończeniu restauracji, które miały na celu przywrócenie pierwotnego wyglądu budowli. Zamek charakteryzuje się trójwnętrzowym układem i wysokim przyziemiem z prostokątnym planem, a jego elewacje zostały starannie przemyślane, co nadaje budowli stabilny, ale nie przytłaczający wygląd. Wnętrza pełniły funkcje mieszkalno-reprezentacyjne i były dostosowane do potrzeb króla oraz urzędników. W zamku znajduje się także wyjątkowa klatka schodowa, wbudowana w konstrukcję, co nadaje mu nowożytny charakter. Architektoniczna dekoracja wnętrz zachowała się jedynie w szczątkowej formie, jednak relikty płytek posadzkowych z marmuru oraz elementy kamieniarki świadczą o dawnym bogactwie. Zamek symbolizował nie tylko prestiż monarchy, ale także jego władzę, przypominając o znaczeniu architektury w kontekście historycznym i kulturowym. Forma wieży podkreślała nadrzędną pozycję króla, a jej architektura wyróżniała się w Europie na tle innych rezydencji królewskich. Ciekawostką jest, że podobne formy wieżowe, jak White Tower w Londynie oraz donżon w Vincennes, także pełniły funkcje militarno-rezydencjonalne, co świadczy o ich symbolice i ideologii władzy.