Kościół św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty oraz św. Wawrzyńca Męczennika w Pabianicach, zlokalizowany na Starym Rynku 22, to najstarsza świątynia w tym mieście i jedna z najstarszych rzymskokatolickich w archidiecezji łódzkiej. Jego architektoniczna forma to bazylika trójnawowa w kształcie krzyża, z charakterystyczną wieżą, która w dolnych partiach ma plan czworoboku, a w górnych ośmioboku. Budowla została wzniesiona w stylach romańskim, gotyckim i renesansowym, a projekt stworzył Ambroży Włoch. Wnętrze kościoła jest bogate w barokowe detale, a ołtarz główny z XVII wieku przedstawia Chrystusa Ukrzyżowanego na tle Jerozolimy, otoczonego rzeźbami patronów. Warto zwrócić uwagę na ołtarze w transeptach oraz ambonę z postaciami ewangelistów. Cennym elementem jest również portret ks. Mateusza Miklińskiego, zasłużonego proboszcza. Kościół pełen jest pamiątek, takich jak nagrobek Anny Sułowskiej, tablica ku czci Judyty Hermana, czy piwnice grobowe proboszczów. Również zewnętrzne detale, jak herb kapituły krakowskiej i inskrypcje, podkreślają jego historyczne znaczenie. Historia świątyni obejmuje kluczowe daty, od rozpoczęcia budowy w 1583 roku, przez różne renowacje, po współczesne wydarzenia, takie jak poświęcenie nowych dzwonów w 1958 roku. Kościół odzwierciedla bogatą tradycję katolicką w regionie, a także lata walki z pożarami i zniszczeniami, które niejednokrotnie dotknęły jego struktury. Interesującym szczegółem jest pomnik św. Maksymiliana Kolbego postawiony obok kościoła, a także figura Matki Bożej z 1899 roku. Całość stanowi ważny punkt na mapie kultury i historii Pabianic, będąc nie tylko miejscem modlitwy, ale również świadkiem wielu znaczących wydarzeń społecznych i religijnych.