Niedźwiedź

Rzeźba wykonana z jasnego granodiorytu biotytowego, znana jako "Niedźwiedź" (lub "Niedźwiedzica", "Dzik"), ma długość około 148 cm i przedstawia schematycznie zwierzę stojące na czterech łapach, prawdopodobnie niedźwiedzia, z ogonem niedźwiedzia. Charakteryzuje się uszkodzeniami, takimi jak brak dolnych części łap i zniszczona powierzchnia głowy. Na rzeźbie znajdują się dwa znaki, z których jeden, obecnie zatarty, jest starszy, a drugi to ukośny krzyż, datowany na początek XX wieku. Rzeźba powstała w okresie lateńskim, między 400 a 200 rokiem p.n.e., i została odkryta w okolicy Strzegomian, prawdopodobnie w jednym z kultowych miejsc na Ślęży. W nowożytnych czasach rzeźba była znana od XVIII wieku, leżąc na boku, a od 1853 roku zaczęła zyskiwać na znaczeniu po ustawieniu jej pionowo. W 1903 roku przeniesiono ją na szczyt Ślęży, gdzie znajduje się do dziś, obok kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, a jej sylwetka znalazła się w herbie Sobótki w 1960 roku. Rzeźba jest łączona w średniowiecznych legendach z postacią Piotra Włostowica, a mieszkańcy Strzegomian nadawali jej ludowe nazwy, takie jak "Maciora" czy "Dzik". Szczególną uwagę zwraca fakt, że lokalna tradycja polegała na tym, że mieszkańcy pozdrawiali rzeźbę okrzykiem, rzucając w nią kamieniami. Oprócz tego, w pobliskich Sulistrowiczkach znajdują się inne rzeźby niedźwiedzi, które także odnoszą się do miejscowych kultów pogańskich, co świadczy o szerokim wpływie tej formy sztuki na kulturę regionu. Rzeźba "Niedźwiedź" jest zatem nie tylko ważnym obiektem archeologicznym, ale także istotnym elementem kulturowym, odzwierciedlającym lokalną historię i wierzenia.