Stopień wodny Brzeg Dolny

Stopień wodny "Brzeg Dolny", wybudowany w 1959 roku, stanowi ważny element infrastruktury hydrotechnicznej na Odrze, zamykając zlewnię o powierzchni około 26 381 km². Jego główne obiekty to pięcioprzęsłowy jaz zasuwowo-klapowy, śluza pociągowa, elektrownia wodna "Wały" oraz przepławka dla ryb. Jaz, o świetle jednego przęsła wynoszącym 23 m i wysokości piętrzenia 8,5 m, wyposażony jest w mechaniczne zasuwy oraz klapy lodowe, co czyni go istotnym elementem regulacji przepływu wód i piętrzenia. Elektrownia wodna z czterema turbozespołami Kaplana osiąga moc 9,72 MW przy przepustowości 240 m³/s, łącząc architekturę przemysłową z funkcjonalnością. Przepławka dla ryb oraz dobrze zaprojektowany język rozdzielczy podkreślają znaczenie ochrony środowiska przyrodniczego. Śluza, po kilkumiesięcznych remontach, zapewnia obecnie ciągłość żeglugi na Odrze, obsługując jednostki takie jak zestawy pchane. Warto zwrócić uwagę na historyczny kontekst budowy stopnia, który, mimo zamknięcia śluzy w 2014 roku, powrócił do użytku w 2015, co świadczy o ciągłym znaczeniu tego obiektu dla transportu wodnego. W 1997 roku, podczas katastrofalnej powodzi, zdolność przepustowa stopnia została zweryfikowana przy rekordowym przepływie wynoszącym 3200 m³/s, co jest ciekawostką pokazującą jego odporność na skrajne warunki hydrologiczne. Obiekt, ze względu na klasę ważności, odgrywa kluczową rolę nie tylko w gospodarce wodnej, ale również w kształtowaniu krajobrazu Odry.