Zamek w Lesku

Zamek w Lesku, zbudowany w latach 1538-1712, jest późnogotycką budowlą usytuowaną w dolinie Sanu, która obecnie pełni funkcję ośrodka wypoczynkowego. Powstał na miejscu wcześniejszej drewnianej fortalicji wzniesionej przez Kmitów, którzy po przeniesieniu z Sobienia stali się pierwszymi właścicielami zamku. Po spustoszeniu zamku Sobień przez Węgrów i Wołochów w 1512 roku, rodzina Kmitów zrealizowała ambitny projekt budowy nowego kompleksu, co pozwoliło na odbudowę i rozwój lokalnej kultury i administracji. Zamek jest przykładem ewolucji architektonicznej, z przeprowadzanymi w XVII i XVIII wieku przebudowami, które wprowadzały elementy renesansowe i barokowe, w tym umocnienia oraz zmiany w układzie przestrzennym budowli. W 1704 roku zamek został poważnie zniszczony przez Szwedów, a odbudowa trwała do 1712 roku, kiedy to wzniesiono go w znanym stylu klasycystyczno-neorenesansowym. W XVIII wieku zamek przeszedł w ręce różnych rodzin, m.in. Ossolińskich i Mniszchów, a w XIX wieku trafił do Krasickich, którzy w latach 1836-1874 przekształcili go na nowoczesną rezydencję. Zamek był świadkiem wielu historycznych wydarzeń, w tym zniszczeń podczas obu wojen światowych, które spowodowały ogromne straty materialne. Po II wojnie światowej zamek przeszedł przez szereg zmian właścicielskich; w 1956 roku został odbudowany przez kopalnię KWK "Makoszowy" i przekształcony w ośrodek wypoczynkowy dla górników. Obecnie zamek jest w rękach Gliwickiej Agencji Turystycznej, co zapewnia mu dalszy rozwój jako atrakcja turystyczna regionu. Ciekawostką jest, że w przeszłości zamek posiadał bogaty zbiór książek, a w 1693 roku jego biblioteka liczyła aż 325 tytułów. Zamek w Lesku, z jego bogatą historią i rozbudowaną architekturą, stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego Polski.