Zamek w Rzeszowie

Zamek w Rzeszowie jest czteroskrzydłowym założeniem architektonicznym w stylu palazzo in fortezza, zbudowanym w latach 1902–1906 jako siedziba sądów oraz więzienia, na miejscu zburzonego pałacu warownego Lubomirskich. Wcześniej, w XVI i XVII wieku, istniał tu dwór obronny Mikołaja Spytka Ligęzy, który przekształcił go w nowoczesną warownię, zapewniającą obronę przed wrogami. Zamek przeszedł szereg przekształceń, głównie pod bacznym okiem architektów jak Tylman z Gameren czy Karol Henryk Wiedemann, co zaowocowało jego militarno-architektonicznymi usprawnieniami. Po przejęciu przez rodzinę Lubomirskich, zamek stracił na znaczeniu, a jego fortifikacje zostały zniszczone w wyniku bitew, np. podczas "potopu" szwedzkiego czy wojny z kozakami. Po I wojnie światowej zamek służył jako więzienie, a podczas II wojny światowej był miejscem masowych egzekucji dla Polaków, w tym dla członków ruchu oporu. W okresie komunizmu zamkowe cele ponownie stały się miejscem tortur i egzekucji. Po 1981 roku zamek stracił rolę więzienia, jednak pozostaje siedzibą sądu. Obiekt przeszedł kilka remontów i obecnie zachowuje cechy z 1906 roku, w tym zabytkową wieżę oraz bastiony. W ostatnich latach trwają prace nad utworzeniem trasy turystycznej oraz planowane jest przeniesienie do zamku siedziby muzeum okręgowego, co zwiększyłoby jego atrakcyjność turystyczną. Zamek w Rzeszowie nie tylko stanowi ważny element historyczny i architektoniczny regionu, ale także przypomina o burzliwej przeszłości związanej z wojnami, okupacjami oraz zmianami w funkcjonowaniu.