Archiwum Państwowe w Przemyślu

Archiwum Państwowe w Przemyślu, utworzone w 1874 roku, jest miejscem o bogatej historii i znaczeniu kulturalnym. Początkowo działające jako archiwum miejskie, przechowywało dokumenty od czasów lokacji miasta na prawie magdeburskim. Istnienie archiwum odnotowano już w 1635 roku, kiedy to dokumenty miejskie były przechowywane w siedzibie Rady Miejskiej, a później, przez zaboru austriackiego, w magistracie i Sądzie Obwodowym. W 1874 roku akta miejskie zwrócono miastu, a Mieczysław Błażowski został pierwszym archiwariuszem miejskim, który opracował ważne katalogi z tego okresu. W czasie I wojny światowej archiwum zaczęło podlegać Towarzystwu Przyjaciół Nauk, co przyczyniło się do jego popularyzacji wśród badaczy i historyków. Po wojnie, archiwum przetrwało trudne czasy II wojny światowej, w trakcie której zbiory były wielokrotnie wywożone. Ostatecznie w 1947 roku zbiory powróciły do Przemyśla, a po wojnie archiwum wzbogaciło się o nowe akta z Województwa Rzeszowskiego. W 1951 roku stało się Oddziałem zamiejscowym Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Rzeszowie, a w 1976 roku, po utworzeniu województwa przemyskiego, uzyskało status Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Przemyślu. Po licznych zmianach lokalowych, w tym przejęciu budynków po cerkwi bazyliańskiej, archiwum osiedliło się w nowej siedzibie w 1996 roku. Obecnie, po wprowadzeniu cyfryzacji, archiwum udostępnia swoje zbiory online, co umożliwia szerszy dostęp do materiałów historycznych. Archiwum było prowadzone przez wielu archiwariuszy i dyrektorów, z których każda kadencja miała wpływ na rozwój instytucji. Ciekawostką jest, że mimo burzliwej historii, archiwum wciąż zachowuje funkcję kluczowego miejsca dla badań nad historią regionu, a jego zbiory obejmują różnorodne dokumenty, świadczące o bogatej tradycji kulturowej Przemyśla.