Skansen im. Józefa Żaka w Zawoi Markowej

Skansen im. Józefa Żaka w Zawoi Markowej to muzeum na wolnym powietrzu, usytuowane w malowniczym przysiółku Markowa. Skansen prezentuje tradycyjne drewniane budownictwo Babiogórców i składa się z trzech chałup mieszkalnych, kuźni, kapliczki oraz wolno stojącej piwnicy ze spichlerzem. Wśród architektonicznych skarbów wyróżnia się „Chałupa Kudzi”, w której mieści się wystawa poświęcona przewodnictwu górskiemu oraz turystyce babiogórskiej. „Dom Gancarczyka” to przykład chałupy zrębowej, oferujący część mieszkalną z funkcjami użytkowymi oraz przebudowaną część gospodarczą na pokoje gościnne. Z kolei „Chałupa Słopniakowa” reprezentuje typową konstrukcję kurną z bogatą ekspozycją etnograficzną, a także unikalną kolekcję oleodruków w części gospodarczej. Kuźnia z początku XX wieku jest doskonale wyposażona, a w piwniczce znajdują się tradycyjne zasoby zboża. Centralnym punktem skansenu jest malownicza kapliczka z figurą Matki Bożej. Skansen został wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego, podkreślając jego wartość architektoniczną i kulturową. Pomysł założenia muzeum zrodził się w latach 70. XX wieku z inicjatywy Józefa Żaka, a pierwszy obiekt zakupiono w 1973 roku. W 1986 i 1987 do skansenu dołączono kolejne chałupy, tworząc bogaty zbiór świadectw kultury materialnej górali babiogórskich. Skansen nie tylko chroni dziedzictwo architektoniczne, ale stanowi także miejsce edukacji i integracji lokalnej społeczności, a jego różnorodne ekspozycje przyciągają turystów z całej Polski.