Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, utworzone w 1947 roku przez byłych więźniów, ma na celu zachowanie pozostałości po niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz-Birkenau. Muzeum obejmuje Auschwitz I Stammlager i Auschwitz II – Birkenau, z ponad 150 obiektami budowlanymi, około 300 ruinami, autentycznymi drogami oraz rampą. W skład kolekcji wchodzą również archiwalia, które przetrwały ewakuację, i ponad 100 tysięcy obiektów ruchomych, w tym osobiste przedmioty więźniów. Muzeum prowadzi stałą wystawę oraz kilkanaście wystaw narodowych, zorganizowanych przez państwa upamiętniające swoje ofiary. Posiada ono znaczenie nie tylko na poziomie lokalnym, ale i międzynarodowym, co potwierdza powołanie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej w 2000 roku. Muzeum cieszy się coraz większym zainteresowaniem, osiągając rekordową liczbę ponad 2,3 miliona odwiedzających w 2019 roku, co czyni je najczęściej odwiedzanym byłym obozem w Europie. Jego działalność obejmuje konserwację, edukację oraz inne działania upamiętniające, w tym organizację obchodów Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu 27 stycznia. Muzeum na koncie posiada liczne nagrody: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, wpis na listę UNESCO, a także Różę papieską od Benedykta XVI. W 2009 roku otrzymało Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", co podkreśla jego rolę w kulturze i edukacji. Muzeum współpracuje z wieloma instytucjami na świecie, w tym z izraelskim Jad Waszem i amerykańskim United States Holocaust Memorial Museum, i stanowi ważne centrum pamięci o Holokauście oraz miejscem refleksji nad historią i jej konsekwencjami.