Ogrody Królewskie na Wawelu

Ogrody Królewskie na Wawelu są znaną atrakcją turystyczną, która została otwarta w 2005 roku, a ich historia sięga XVI wieku. Prace archeologiczne rozpoczęto w latach 90. XX wieku, a badania ujawniły, że ogrody powstały po pożarze wschodniego skrzydła zamku w 1536 roku. Ogród zbudowany był z ceglastych chodników, a między nimi mieściły się kwatery z czarną ziemią, w których hodowano zioła i przyprawy. Pierwszą znaną właścicielką ogrodów była królowa Bona, a blisko znajdował się ogród króla Zygmunta I Starego, który miał charakter wypoczynkowy, z altanką zwaną „Rajem” i winnicą. Archeolodzy odkryli również odcinek „drogi królewskiej”, prowadzącej do łaźni, uznawanej za najstarszą ceglaną drogę renesansową w Polsce. Ogrody, choć zaniedbywane w czasach Wazów, przetrwały na Wawelu przez dwa stulecia, ale zniszczenia przyniosły potop szwedzki, przebudowa fortyfikacji w XVIII wieku oraz zniszczenia podczas zaborów w XIX wieku. W okresie międzywojennym pojawiły się plany ich rekonstrukcji, a w czasie II wojny światowej tereny ogrodów wykorzystywał generał-gubernator Hans Frank do budowy kortów tenisowych. Obecnie prace mają na celu wierne odtworzenie ogrodów w stylu renesansowym. Dzięki archeologicznym odkryciom i historycznym źródłom udało się zrekonstruować dwa tarasy, a na dolnym tarasie nadal prowadzone są badania. W dębowych skrzyniach posadzono zioła i przyprawy, a także rośliny z XVI wieku, nawiązujące do historycznych przekazów. Specjalną uwagę poświęcono winorośli oraz francuskiej róży, mającej swoje korzenie w Polsce od XVII wieku. Roślinność ogrodu jest sukcesywnie uzupełniana o kolejne gatunki historycznych roślin uprawianych w XV i XVI wieku, co czyni ten ogród unikatowym przykładem renesansowej przestrzeni ogrodowej w Polsce.