Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem, znany również jako Stary Cmentarz, to pierwszy zakopiański cmentarz założony w drugiej połowie XIX wieku przez księdza Józefa Stolarczyka. Jest miejscem pochówku około 500 osób, z czego 250 to osoby zasłużone dla kultury i regionu. Nagrobki na cmentarzu to unikatowe dzieła sztuki, w tym kapliczki, rzeźby w drewnie i kamieniu oraz góralskie krzyże, z których wiele powstało w pracowni Władysława Hasiora. Cmentarz otaczają rodzinne grobowce znanych rodów góralskich. Przy wejściu znajduje się symboliczny grób Witkacego, a w pobliżu spoczywają ważne postacie, takie jak Stanisław Marusarz, Kornel Makuszyński i Tytus Chałubiński. Cmentarz ma bogatą historię, a jego nazwa pochodzi od darczyńcy ziemi, Jana Pęksy. W 1931 roku nadano mu status Cmentarza Zasłużonych, co ograniczyło pochówki do osób wybitnych. W latach 50. XX wieku przeprowadzono renowację, w wyniku której dobudowano kamienny mur oraz płaskorzeźby. Od 2014 roku pobierane są opłaty za zwiedzanie cmentarza, które przeznaczane są na jego konserwację. Ciekawostką jest kryjący się na cmentarzu grób himalaisty Macieja Berbeki oraz pomniki upamiętniające polskich kompozytorów. Cmentarz jest nie tylko miejscem spoczynku, ale także ważnym punktem na mapie kulturowej Zakopanego.