Cerkiew Opieki Matki Bożej na Świętej Górze Jawor

Cerkiew Opieki Matki Bożej na Świętej Górze Jawor, zbudowana w 1929 roku na północnym stoku wzniesienia Jawor we Wysowej-Zdroju, to drewniana świątynia o konstrukcji zrębowej, wzniesiona na kamiennej podmurówce. Charakteryzuje się salową bryłą zamkniętą trójbocznie, z dwukondygnacyjnym przeszklonym przedsionkiem i zakrystią. Dachy pokryte są blachą, a niegdyś gontem. Świątynia posiada dwie wieżyczki z ośmioramiennymi krzyżami, a jej wnętrze ozdobione jest polichromią. Cerkiew od samego początku związana jest z lokalnymi objawieniami maryjnymi, co przyciąga pielgrzymów. Główne uroczystości odbywają się w piątą niedzielę po Wielkanocy, w święto Apostołów Piotra i Pawła oraz w święto Opieki Matki Bożej, przyciągając liczne rzesze wiernych. Sanktuarium ma bogatą historię – jego początki sięgają lat 20. XX wieku, kiedy to jedna z mieszkanek Wysowej doznała objawień. W odpowiedzi na to biskup greckokatolicki z Przemyśla postanowił o budowie cerkwi, co stało się faktem w 1929 roku, a konsekracja miała miejsce w tym samym roku podczas święta Opieki Matki Bożej. Okres II wojny światowej oraz wydarzenia związane z Akcją „Wisła” w 1947 roku spowodowały, że cerkiew została przejęta przez Wojska Ochrony Pogranicza, a jej wyposażenie zniszczone. Powrót Łemków na te tereny od 1956 roku trwał aż do 1969, kiedy to świątynia została zwrócona społeczności. Cerkiew stała się ośrodkiem kultu, a źródełko w pobliżu przyciągało pielgrzymów z Polski i Słowacji. Po licznych sporach sądowych, w 2017 roku cerkiew została ostatecznie przyznana grekokatolikom, a prawosławni rozpoczęli odprawianie nabożeństw na terenie pobliskiej działki. Cerkiew i jej otoczenie, w tym kultowe źródełko, są miejscem wielu pielgrzymek, a Góra Jawor na stałe wpisana jest w duchowość lokalnych wiernych.