Scholasteria w Tarnowie

Scholasteria w Tarnowie, znana również jako dom rektora czy dom kapitulny, to zabytkowy budynek z II połowy XVI wieku, położony przy placu Katedralnym 5. W swojej historii pełnił różne funkcje, w tym mieszkalne dla rektora szkoły parafialnej oraz dyrektora austriackiego gimnazjum. Obecnie jest siedzibą tarnowskiego Muzeum Diecezjalnego. Niewiele wiadomo o jego dokładnej dacie budowy, którą szacuje się na lata między 1559 a 1597 rokiem. Pierwotnie budynek mógł być zamieszkiwany przez rektora, a później przekształcono go na rezydencję prałata kanclerza oraz dla uczniów małej akademii. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku budynek przeszedł na własność funduszu religijnego, a od XIX wieku był dostosowywany do potrzeb edukacyjnych. W latach 1948–1952 przeszedł gruntowną rewitalizację, która doprowadziła do jego przystosowania dla celów muzealnych. W 1991 roku został wpisany do rejestru zabytków. Architektonicznie, scholasteria jest przykładem XVI-wiecznego budownictwa murowanego, dwukondygnacyjnego, o planie kwadratu. Wyróżnia się nietynkowanymi ścianami z cegły oraz skromnymi dekoracjami jak portal wejściowy z kamiennym obramowaniem. Wnętrze zawiera sklepienia kolebkowe oraz niskie pomieszczenia z charakterystycznymi szerokimi podokiennymi ławami i kaflowymi piecami. Budynek jest także ciekawym obiektem ze względu na odkrycie XVI-wiecznych elementów architektonicznych podczas prac renowacyjnych. W muzeum eksponowane są wyjątkowe zbiory, w tym obrazy ludowe malowane na szkle. Scholasteria stanowi istotny element kulturalny i historyczny Tarnowa, będąc świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii miasta.