Cmentarz żydowski w Tarnowie

Cmentarz żydowski w Tarnowie, położony przy ul. Szpitalnej, to jeden z najstarszych i największych cmentarzy żydowskich w południowej Polsce, którego historia sięga przynajmniej 1581 roku. Na obszarze 3,2 ha znajduje się około trzech tysięcy zachowanych nagrobków, z najstarszym pochodzącym z 1667 roku. Nekropolia ma duże znaczenie historyczne, zwłaszcza w kontekście Holokaustu, gdyż podczas zagłady Żydów tarnowskiego getta życie straciło około 25 tysięcy osób, a ich masowa mogiła znajduje się tuż za oryginalną, historyczną bramą, która została przeniesiona do Muzeum Holokaustu w Stanach Zjednoczonych. W 1946 roku Dawid Beckert postawił w tym miejscu pomnik w kształcie złamanej kolumny, nawiązujący do zniszczonej Nowej Synagogi. Cmentarz od lat przechodził różne etapy renowacji. W 1988 roku powstał Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, który zainicjował prace porządkowe, a w latach 2000 i 2018–2019 prowadzono dalsze prace oczyszczające. Na kwaterze wojskowej odnowiono 27 nagrobków żołnierzy zmarłych podczas I wojny światowej, a badania geologiczne wykazały, że na nekropolii spoczywa ponad 11 tysięcy osób. Niestety, w czerwcu 2020 roku cmentarz został zaatakowany przez wandali, którzy umieścili obraźliwe hasła, co stanowi smutny przykład na ciągłość antysemityzmu. Cmentarz stanowi istotny element kulturowego dziedzictwa Tarnowa, gdzie zachowały się nie tylko nagrobki, ale również tradycje i pamięć o społeczności żydowskiej, która przez wieki współtworzyła ten region.