Muzeum Biograficzne Władysława Orkana „Orkanówka” w Porębie Wielkiej

Muzeum Biograficzne Władysława Orkana, znane także jako Orkanówka, to malownicze miejsce położone w Porębie Wielkiej w Gorcach, związane z życiem i twórczością pisarza Władysława Orkana. Budynek, wzniesiony w stylu witkiewiczowskim, został zaprojektowany przez Andrzeja Galicę, co wskazuje na wpływy architektury zakopiańskiej. Choć Orkanówka powstała w trudnych warunkach, z czasem zyskała na znaczeniu, a jej otoczenie z dużym sadem i aleją jaworową, posadzoną przez Orkana, podkreśla uroki górskiego krajobrazu. Historia tej chałupy sięga początku XX wieku, kiedy Orkan rozpoczął budowę nowego domu po otrzymaniu honorarium za książkę. Początkowo było to miejsce, gdzie prowadził życie rodzinne oraz artystyczne, jednak ze względu na trudności finansowe i niekorzystne warunki atmosferyczne, dom nie był nigdy do końca wykończony. Po śmierci pisarza Orkanówka pozostała w rękach jego rodziny, aż finalnie w 1973 roku została sprzedana gminie Niedźwiedź. Od 1979 roku była częścią Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce, a obecnie pełni funkcję muzeum biograficznego, utrzymując pamięć o pisarzu i jego dziełach. Wnętrza muzeum odzwierciedlają życie Orkana oraz kulturę regionu zagórzańskiego. Ekspozycje pokazują zarówno autentyczne meble, jak i przedmioty codziennego użytku typowe dla tego obszaru, takie jak narzędzia do obróbki lnu czy gliniane naczynia. Ciekawostką jest kuchnia, w której zgromadzono liczne etnograficzne artefakty, a także pokój matki Orkana, zachowany w niezmienionym stylu. Najważniejszą częścią muzeum jest gabinet Orkana, gdzie pisarz tworzył swoje dzieła, oraz salon, w którym organizowane są wystawy poświęcone jego twórczości. Orkanówka jest również miejscem, gdzie odbywają się wydarzenia kulturalne, takie jak majówki, będące okazją do prezentacji regionalnych tradycji. Muzeum, otoczone pięknymi krajobrazami Gorców, stało się nie tylko pomnikiem lokalnej historii, ale także ważnym punktem na mapie kulturowej Małopolski, przyciągając turystów i miłośników literatury. Obecność rzeźby Władysława Orkana przed wejściem do muzeum oraz kapliczka przy alei jaworowej podkreślają duchową i historyczną wartość tego miejsca, które wciąż żyje pamięcią o swoim słynnym mieszkańcu.