Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu

Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu to monumentalna budowla z 1912 roku, zaprojektowana przez architekta Józefa Pomian-Pomianowskiego, które pełni współcześnie funkcję kaplicy cmentarnej. Usytuowane na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ulicy Smutnej, jest jednym z największych przykładów architektury cmentarnej na świecie i świadectwem wielowyznaniowości oraz wielokulturowości Sosnowca. Mauzoleum, wzniesione na planie koła z potężnych bloków kamiennych i tufu wulkanicznego, odzwierciedla inspiracje antycznymi rzymskimi grobowcami. Jego wnętrze podzielone jest na dwa poziomy, z częścią górną pełniącą rolę kaplicy cmentarnej. W krypcie znajdują się doczesne szczątki Heinricha Dietla, twórcy pierwszej w Królestwie Kongresowym przędzalni wełny czesankowej, oraz jego żony Klary, a także nisze grobowe dla ich potomków. Mauzoleum, choć doświadczyło degradacji po II wojnie światowej oraz kradzieży w XXI wieku, w 2008 roku zostało wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego, a rozpoczęte prace remontowe przywracają mu dawny blask. Jest udostępniane dla zwiedzających corocznie w dniach 1 i 2 listopada. W 2009 roku na cmentarzu odsłonięto tablicę pamiątkową z okazji 170-lecia urodzin Heinricha Dietla, upamiętniając jego zasługi dla miasta. Mauzoleum pozostaje niezwykle ważnym obiektem z perspektywy historycznej, architektonicznej i kulturalnej, świadczącym o bogatej historii regionu.