Zamek w Olsztynie

Zamek w Olsztynie, znajdujący się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, to jedna z istotnych budowli systemu tzw. Orlich Gniazd. Zachowane ruiny pochodzą głównie z części mieszkalnej oraz dwóch wież: cylindrycznej i kwadratowej, a także fragmentów budynków gospodarczych. Zamek, datowany na XIII wiek, po raz pierwszy wspomniano w 1306 roku, a jego istnienie sięga co najmniej 1294 roku. Przez wieki był przebudowywany i rozbudowywany, zwłaszcza w XIV wieku, kiedy to Kazimierz Wielki przekształcił strażnicę w potężną warownię. Zamek odegrał ważną rolę obronną, szczególnie w XV wieku, odpierając ataki ze strony książąt śląskich. W 1587 roku doczekał się szturmu ze strony austriackiej armii, co skutkowało jego zniszczeniem i tragicznymi wydarzeniami, w których zginął syn starosty. Zamek popadł w ruinę po potopie szwedzkim, a następnie dalsze uszkodzenia spowodowały zaniedbania ze strony starostów, którzy urzędowali w innych miejscach. Ciekawostką jest odkrycie w 2015 roku fundamentów mostu i wieży bramnej oraz krzemiennych narzędzi neandertalczyków w istniejącej na terenie zamku jaskini, co podkreśla bogatą historię tego miejsca. Obecnie ruiny są udostępnione do zwiedzania, jednak w przeszłości odbywały się tu różnorodne wydarzenia, w tym międzynarodowe pokazy pirotechniki, które musiały zostać przerwane z powodu zawalenia się części murów. W XIX wieku ruiny były systematycznie rozbierane przez lokalnych chłopów w celu pozyskania materiałów budowlanych, co przyspieszyło proces ich degradacji. Zamek w Olsztynie jest więc świadkiem wielowiekowej historii, łącząc aspekty architektoniczne, historyczne oraz kulturalne w jedną narrację o przeszłości Polski.