Kościół Jezusowy w Cieszynie

Kościół Jezusowy w Cieszynie to największy ewangelicki kościół w diecezji cieszyńskiej oraz w Polsce, zbudowany na mocy ugody altransztadzkiej w 1707 roku, zawartej między królem szwedzkim Karolem XII a cesarzem Józefem I Habsburgiem. Jako jedyny kościół luterański w promieniu ponad 70 km, stał się miejscem dla wiernych z różnych regionów, w tym Moraw. Kościół, w stylu późnego baroku austriackiego, posiada pięcionawową bazylikę na planie krzyża greckiego, z charakterystyczną fasadą i 75-metrową wieżą. Wnętrze kościoła z olbrzymim barokowym ołtarzem, amboną oraz organami z 1923 roku, ma dośrodkowe ustawienie ław, co podkreśla centralną rolę Zwiastowania Słowa Bożego. Pośród licznych osobistości związanych z kościołem znajdują się Jan Muthmann, pierwszy polski pastor, oraz Leopold Marcin Otto, działacz narodowy, a także Alfred Jagucki, związany z ruchem społecznościowym. Obok kościoła znajduje się dawny cmentarz ewangelicki, pełniący rolę parku, oraz Biblioteka Tschammera, zawierająca cenne starodruki. Kościół Jezusowy odegrał znaczącą rolę w historii ewangelicyzmu w regionie; po latach prześladowań w czasach Habsburgów stał się ośrodkiem pietyzmu. Ugoda altransztadzka umożliwiła budowę kościoła oraz innych "kościołów łaski", dzięki czemu wspólnota mogła się rozwijać. Warto wspomnieć, że w 1781 roku cesarz Józef II wydał Patent tolerancyjny, a Wiosna Ludów z lat 1848-1849 przyniosła równe prawa luteranom, co przyczyniło się do stabilizacji ich sytuacji w Austrii. Kościół Jezusowy, z unikalną architekturą i historią, jest nie tylko miejscem kultu, ale także świadkiem bogatej tradycji religijnej i wpływu ewangelicyzmu w regionie.